

آستان قدس رضوی در مدار برنامهریزی و تحوّل
در دوره مدیریت جدید آستان قدس رضوی، حرکت برنامه محور و تحولی به عنوان یکی از خط مشیها و جهتگیریهای این آستان مقدس تعریف شده است. چرایی اتخاذ این رویکرد و نتایج حاصل از آن، موضوعاتی است که رحیم مهدیزاده، معاون طرح و برنامه آستان قدس رضوی آن را شرح داده و به تشریح مهمترین اقدامات این معاونت در سال گذشته اشاره کرده است.
به گفته رحیم مهدیزاده، در دوره جدید همواره تأکید بر برنامه محوری بوده است و لذا با عنایت به سیاستهای کلان ابلاغی آستان قدس رضوی اقدام به تدوین برنامه میانمدت سه ساله در این آستان داشتهایم و در واقع ما در سال 1400 سیاست را تبدیل به برنامه عملیاتی کردیم و در ادامه در سال 1401 اجرای آن را آغاز کردیم؛ در این برنامه نقشه استراتژیک و رویکردهای تحولی برای کلیه حوزهها تدوین شد و شاخصهای ارزیابی عملکرد با همکاری ستاد سازمانها و بنیادها احصاء و تدوین شد.
پایش و ارزیابی عملکرد سازمانی
نظر به تدوين و تصويب برنامه ميانمدت 3 ساله آستان قدس رضوي در سال 1400، يكي از مأموريتهاي اصلي اين حوزه كه در سال جاري پيگيري شد، هدايت و راهبري حوزههاي ذيل برنامه مبتني بر رويكردها و شاخصهاي راهبردي بود. در اين راستا، اولاً سازوكار ارزيابي عملكرد سازماني مبتني بر شاخصهاي برنامهاي طراحي، اجرا و تثبيت شد ثانياً كنترلهاي بودجهاي در طي سال و پيشبينيهاي منابع و مصارف براي سال 1402 مبتني بر راهبردهاي برنامه ميانمدت، اجرايي شد؛ در سال جاری که اولین سال اجرای برنامه میانمدت سه ساله بود، برای ارزیابی عملکرد حوزههای سازمانی در جهت اجرای برنامه اقدامات شاخصی صورت گرفت از جمله:
- تدوین فرآیند، طراحی مدل و استقرار نظام پایش عملکرد سازمانها و بنیادهای آستان قدس رضوی
- اتصال ارزیابی سازمانی به ارزشیابی فردی و تلفیق این دو با هم
- برگزاری 4 دوره پایش برای 45 مرکز عملیاتی و ستادی در سطح آستان قدس رضوی
دلیل برگزاری این نشستها نیز این بود که در این حرکت تحولی معاونت طرح و برنامه، بحث «پایش حین اجرا» را در دستور خود قرار داده بود که امید میرود در آینده نزدیک شاهد برکات آن در آستان قدس رضوی باشیم
کنترل و نظارت دقیق بر روند اجرای پروژهها
آستان قدس رضوی به عنوان یک نهاد خدمترسان، دارای فعالیتهای متعدد عمرانی در جهت تأمین نیازهای مردم و زائرین بارگاه امام هشتم (ع) میباشد؛ فعالیتهایی مثل ساخت ورزشگاه، مدرسه، مراکز فرهنگی و ... در مناطق محروم و همچنین پروژههای عمرانی در حرم مطهر که بخش مهم و ویژه این فعالیتهای عمرانی به حساب میآید؛ این موضوع بسیار برای ما حائز اهمیت است که این پروژهها به درستی تعریف و اجرا شود؛ لذا در معاونت طرح و برنامه فرآیندی لازم داریم تا بر اجرای پروژهها نظارت داشته باشد تا طبق برنامه پیش رود؛ در این خصوص نیازمند ابزارهای مهندسی و سیستمی هستیم تا انضباط، زمانبندی، نحوه اجرا، فرآیند مالی و ... را برای ما به صورت بر خط کنترل کند و بدین صورت بتوانیم انحرافات را به حداقل برسانیم و پروژهها را به بهینهترین صورت ممکن مدیریت کنیم؛ در این خصوص در سال 1401 استقرار دو نرمافزار در حوزه مدیریت پروژهها در دستور کار خود قرار دادیم و اطلاعات کلیه پروژههای عمرانی را با کمک بخشهای مرتبط در آستان قدس رضوی در آن وارد کردیم و در سال آتی اعتبار پروژههای عمرانی نیز از مسیر پروژههای مذکور و طی فرآیند تعریف شده در آن صورت خواهد گرفت.
پیمودن گامهای ابتدایی پیادهسازی نظام راهبری در نظام اداری
یکی دیگر از اقدامات معاون طرح و برنامه در سال 1401، پیگیری پیادهسازی نظام راهبری در نظام اداری آستان قدس بوده است تا این معاونت به عنوان دبیرخانه، اجرایی سازی 7 نظام شامل نظام تصمیم، نظام برنامهریزی و توسعه مدیریت، نظام سرمایه انسانی، نظام مالی و پشتیبانی، نظام فناوری اطلاعات، نظام ارتباطات و رسانه و نظام موقوفات و نذورات را به عنوان نظامات فراگیر آستان قدس پیگیری کند که خوشبختانه تاکنون در این حوزه نیز مستندسازی خوبی انجام شد.
نهایی شدن ساختار سازمانها
در بخش ساختار سازمانی ساختار تفصیلی چندین مرکز پس از انجام مطالعات کارسنجی و تعریف پژوهش میدانی و کار علمی و نیز طی مراحل کارشناسی مورد تصویب و بررسی شورای توسعه مدیریت آستان قدس رضوی قرار گرفت. برای نمونه ساختار سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر با مسائل و چالشهایی مواجه بود که مشکلات آن حل و فصل و ساختار آن تصویب گردید؛ همچنین ساختار حوزه سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان که هنوز تعیین تکلیف نشده بود، نهایی شد. در این خصوص اقدامات دیگری نیز صورت گرفت که برخی از آن عبارتند از:
- تصویب و ابلاغ ساختارهای دانشگاه امام رضا(ع)، دانشگاه علوم اسلامی رضوی و بنیاد پژوهشهای اسلامی
- انتقال مؤسسه جوانان و تشکلهای انقلابی از بنیاد کرامت به سازمان علمی و فرهنگی
- تأیید کلیات ساختار سازمانی مرکز فناوری اطلاعات مبتنی بر فرآیندهای اجرایی
- تصویب و ابلاغ ساختار مرکز گزینش
- تصویب و ابلاغ چارت تفصیلی مؤسسه موقوفه زائر
- تأیید و نهاییسازی تاپ چارت مؤسسه آستان حضرت حسین موسی الکاظم (ع) و آرامگاه شهید مدرس
- انتقال گروه درمان از ذیل بنیاد بهرهوری موقوفات به ستاد مرکزی آستان قدس رضوی
راهاندازی سامانه شفافیت
فعالیت دیگر در راستای سیاستهای کلان آستان قدس رضوی، بحث شفافیت است. به گفته مهدیزاده، «خوشبختانه در سال 1401 اقدام بسیار مؤثری در بحث شفافیت زیرساختها و برنامههای آستان قدس رضوی انجام و طرح آن در شورای توسعه مدیریت مطرح شد، در همین راستا سامانه شفافیت تعریف و دادههای آن بارگذاری شد که امیدواریم این سامانه در آینده نزدیک قابلیت بهرهبرداری داشته باشد».
تحقق بیش از 90 درصدی منابع در سال جاری
مهدیزاده به اقدام دیگر این معاونت در بخش درآمدها و وصل منابع بودجهای اشاره و اظهار میکند: وصول منابع، مسئولیت یکی از مدیریتهای زیر مجموعه معاونت طرح و برنامه است و با پیگیریهای همکارانمان در آستان قدس رضوی بیش از 90 درصد منابع درآمدی در سال 1401 محقق شد.
بخش مهمی که در حوزه مدیریت درآمدها مورد توجه آستان قدس رضوی است، توجه به اقتصاد فرهنگ کمک به حوزههای فرهنگی، اجتماعی و سایر بخشها در جهت ارتقاء و بهبود منابع درآمدی خود است. به گفته مهدیزاده، در این حوزه راهکارهایی تهیه و در جلسات شورای راهبردی منابع و مصارف ارائه شده است تا مجموعههای فرهنگی و اجتماعی آستان قدس رضوی بتوانند با ارائه خدمات باکیفیت و جذاب و جذب مخاطبین بیشتر بخشی از منابع موردنیاز خود را تأمین نمایند. شورای راهبردی منابع و مصارف آستان قدس با دبیری معاونت طرح و برنامه موظف به مدیریت منابع و مصارف آستان قدس رضوی در سطح کلان سیاستها است. در این راستا 19 جلسه شورای راهبردی منابع و مصارف برگزار شد، ریسکها که در تأمین منابع وجود داشت، مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهای خوبی در این خصوص ارائه شد.