ما ایرانی‌ها ضرب المثلی داریم که میگوید: «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است.» معنای ساده‌اش می‌شود این‌که اگر قرار به انفاق و کمک کردن و حمایت است، اول به خانه و خانواده و نزدیکان رسیدگی کن، بعد به همسایه و همشهری و هموطنت. این اصل مهم، یعنی توجه به نزدیکان و مجاوران در بحث کمک و انفاق که ریشه در فرهنگ ایرانیان دارد و مورد تأکید جدی رهبر معظم انقلاب است، در سالی که گذشت، بیش از گذشته سرلوحه خدمت‌رسانی در آستان مقدس رضوی قرار گرفت، به طوری که بنیاد کرامت رضوی در بخش ویژه‌ای از مجموعه تحت امر خود به صورت اختصاصی به نیازهای مجاوران به ویژه اقشار نیازمند و محروم مشهد همچون اهالی حاشیه شهر، نیازمندان و خانواده‌های معسر پرداخت. این خدمات، مجموعه قابل توجهی از خدمات درمانی و بسته‌های معیشتی تا رسیدگی به نیازهای فرهنگی، تفریحی، ورزشی و مشاوره‌ای را دربر گرفت.

یکی از خدمات مهم بنیاد کرامت رضوی به شهروندان محروم مجاور، به حوزه بهداشت و درمان مربوط می‌شود. در این بخش که از آن به «نذر شفا» یاد می‌شود، اردوهای جهادی متشکل از پزشکان عمومی، دندانپزشک، چشم پزشک، متخصصان بخش زنان و زایمان، گوارش، داخلی و همچنین پرستاران به ارائه خدمات درمانی رایگان به نیازمندان می‌پردازند.

طبق آمار ارائه شده در این بخش، در سال 1401، 9 اردوی «نذر شفا» در مناطق محروم حاشیه شهر مشهد از جمله ده غیبی، شاهنامه، صالح آباد، روستاهای ساغروان، هندل آباد و میامی برگزار شده که در قالب آن 18 هزار خدمت رایگان درمانی به ارزش بیش از 30 میلیارد ریال به نیازمندان این مناطق ارائه شده است.

بی شک اولین و ساده‌ترین انتظاری که هر خانواده نیازمندی خواستار آن است، دریافت بسته‌های معیشتی است. امسال از سوی آستان قدس رضوی به این مهم توجه ویژه‌ای شد و موارد گسترده‌ای از پخت و توزیع نان گرفته تا آماده‌سازی و ارسال بسته‌های معیشتی، افطاری ساده و توزیع غذای گرم را دربر گرفت. طبق آمار ارائه شده در این بخش، در پخت و توزیع نان، در سه ماهه اول سال، 125هزار و در سه ماهه دوم 200 هزار قرص نان توسط بنیادکرامت رضوی تهیه و میان نیازمندان توزیع شد.

همچنین در ماه مبارک رمضان در قالب پویش مردمی «بفرمایید افطار» 20هزار بسته افطاری ساده تهیه و توزیع شد.

درخصوص توزیع بسته‌های معیشتی ارزاق هم آمار و ارقام خبر از توزیع صدها هزار بسته در طول سال می‌دهد. این درحالی است که همزمان در بازه 6 ماهه اول سال، اطعام نیازمندان با 230هزار پرس غذا صورت گرفته است. طرح «سفره کرامت» هم برنامه دیگری برای تأمین نیاز معیشتی مجاوران محروم بود که در شش ماهه دوم سال به اجرا درآمد و طی آن 500پرس غذای گرم به صورت هفتگی (در روزهای پنجشنبه) در حاشیه شهر و یا میان جامعه هدف خاص توزیع شد.

کودکان، نوجوانان و دانش آموزان در هر مقطعی، به دلیل آنکه نسل آینده و آیندهسازان ایران هستند، مرکز توجه بنیاد کرامت رضوی هستند و برطرف کردن نیازهای معیشتی، فرهنگی و سلامت جسمی و روحی و روانی آنها برای این بنیاد بسیار مهم و حائز اهمیت است.

این توجه در نوع و میزان خدمات رسانی به این نسل در سال جاری مشهود بود و خدمات گسترده‌ای از توزیع بسته‌های حمایتی تحصیلی و توزیع صبحانه گرم در مدارس تا فراهم کردن زمینه حضور در برنامه‌‎های سرگرمی، تفریحی و ورزشی همچون سالن‌های سینما و مجموعه‌های آبی آستان قدس رضوی را شامل شد. یکی از جذاب‌ترین طرح‌ها در این بخش، توزیع هفتگی پیتزا در بین این گروه سنی بود که از 6 ماهه دوم سال به اجرا درآمد و با حساب هرهفته حدود 100قطعه، حدود 2500 قطعه پیتزا توزیع شد.

توزیع بسته‌های حمایتی تحصیلی هم بخشی از اقدامات فرهنگی آموزشی آستان بود که با اجرای آن، 1000 بسته حمایتی فقط در شش ماهه اول سال میان دانش آموزان توزیع شد.

برای کودکان و نوجوانان محروم و آسیب‌دیده اجتماعی حاشیه شهر نیز از شش ماهه دوم امسال زمینه حضور در سینما و شهربازی فراهم شده است. ضمن اینکه در شش ماهه اول امسال 500 کودک بی‌سرپرست بهزیستی به همت آستان قدس رضوی از تفریحات شهربازی و سینما بهره‌مند شده بودند.

توزیع صبحانه گرم هم طرح دیگری است که از شش ماهه دوم سال 1401 در مدارس محروم اجرا شد. براساس این طرح 50هزار وعده صبحانه (هر هفته 2500 تا 3500 وعده) آماده و بین دانش آموزان توزیع شد.

رسیدگی به کودکان و نوجوانان مراکزی چون کانون اصلاح و تربیت هم از نظر آستان قدس رضوی دور نماند و در شش ماهه دوم سال، غذای متبرک در کانون اصلاح و تربیت مشهد توزیع و برنامه‌‎های فرهنگی برای این قشر آسیب‌دیده توسط خدام اجرا شد. اجرای برنامه و توزیع هدایا در مؤسسه نگهداری کودکان بی‌سرپرست در شب یلدا یکی دیگر از برنامه‌‎های آستان قدس رضوی در این بخش بوده است. یکی از برنامه‌‎های جالب بنیاد کرامت رضوی در حوزه کودکان قشر آسیب‌پذیر در شش ماهه اول سال 1401، به حضور خدام در بیمارستان دکتر شیخ مفید مربوط می‌شود که با اجرای برنامه‌‎های عروسک گردانی و توزیع هدایا در میان کودکان بیمار دل آنها را شاد کردند.

بسته‌بندی، توزیع نذورات اهدایی و ارائه تسهیلات و فعالیت در پروژه‌های عمرانی خانواده‌های محروم و کم برخوردار از دیگر برنامه‌‎های بنیاد کرامت رضوی است. در این برنامه‌‎ها که عمدتاً در شش ماهه اول سال محقق شد، نذورات اهدایی با ارزش حدود 38 میلیارد ریال بسته‌بندی وتوزیع شد. همچنین 2047 فقره تسهیلات به نیازمندان پرداخت شد. مشارکت در ساخت، بهسازی و بازسازی 7باب منزل با صرف اعتباری به مبلغ 2میلیارد و 500میلیون ریال نیز از دیگر خدمات بنیاد کرامت رضوی به نیازمندان مجاور بوده است.

پشتیبانی از برنامه‌‎های جشن و ایستگاه‌های صلواتی، پشتیبانی از تشکل‌های مردمی در مناطق محروم جهت برگزاری مراسم دهه کرامت، عید غدیر، دهه اول محرم و دهه آخر صفر، معرفی کانون‌ها و تشکل‌های حاشیه شهر به مجموعه آبی آستان قدس رضوی جهت استفاده مددجویان و محرومان، توزیع یک تن شیرینی بین این تشکل‌ها و ایستگاه‌های صلواتی به مناسبت روز ولادت امیرالمؤمنین(ع)، توزیع روسری در بین نومزدوجین در شب ولادت حضرت زهرا(س) از دیگر برنامه‌‎های بنیاد کرامت آستان مقدس رضوی در مناطق حاشیه شهر مشهد بوده است.

بارش سنگین برف در شرق کشور در زمستان امسال و پیامدهای غریبی که به همراه داشت، اتفاقی نیست که از یادها برود، به ویژه آنکه به انسداد بسیاری از راه‌های مواصلاتی از جمله خطوط ریلی و قطع گاز جمع کثیری از هموطنانمان در برخی از شهرستان‌های خراسان منجر شد.

بنیاد کرامت رضوی در این میدان هم با امکانات خود به میدان آمد تا هموطنان‌مان رنج و سختی جبران‌ناپذیری را متحمل نشوند. به این منظور خدام آستان در شهرستان تربت جام حضور یافتند و خدمت پخت و توزیع غذا و نان گرم میان اهالی آنجا را برعهده گرفتند. همچنین در روزهای سرد زمستان به همت بنیاد کرامت رضوی 50 دستگاه بخاری در بین نیازمندان توزیع شد. اما یکی از برنامه‌‎های جالب این ایام سخت، اطعام 2500 خادم مدیریت شهری با غذای گرم و متبرک در یکی از سردترین شب‌های سال مشهد بود. حتماً یادتان هست روزهایی که دمای مشهد به پایینترین حد تصور رسید و این شهر سردترین مرکز استان کشور شد. در شب‌های یخ‌زده همان ایام، خادمان شهری مثل همیشه، حتی مثل روزهای گرم و معتدلِ سال بدون آنکه خم به ابرو بیاورند مشغول پاکسازی و جهاد شهری بودند. این خدمت خالصانه به چشم امام رضایی‌ها آمد تا در سردترین شب مشهد، پاکبانان محدوده حریم رضوی را فراموش نکنند. کاسه‌‎های گرم غذا که آن شب به دست پاکبانان رسید، غم و دغدغه فراموش شدن و دیده نشدن و دور افتادن از چشمان مردم شهر را هم از دلشان آرام آرام زدود. آن شب 2500 پاکبان عدسی‌های داغ تهیه شده توسط آشپزخانه حضرت را نوش جان کردند و با دریافت حواله، صبح روز بعد میهمان سفره با برکتش بودند.

یکی از برنامه‌‎های ارزشمندی که با مشارکت و اجرای بنیاد کرامت رضوی برگزار می‌شود، حضور در جامعه معلولان خراسان و حمایت از این قشر است. این حمایت به اندازه‌ای برای آستان قدس رضوی مهم و در زمره اولویت‌هاست، که سرکشی و توزیع هدایا در مؤسسه معلولان شهید بهشتی با حضور تولیت آستان قدس رضوی صورت گرفت. برنامه‌‎های این بخش نیز متنوع است و مهم‌ترین اش برمی‌گردد به حمایت از خانواده‌هایی که فرزند معلول دارند و یا با شرایط خاص آنها را به سرپرستی قبول کرده‌اند. آستان قدس رضوی تاکنون از 127خانوادهای که چنین فرزندانی را به سرپرستی پذیرفته‌اند، تقدیر و با حمایت‌های مادی و معنوی خود بانیان این حرکت خیرخواهانه را تشویق و سایر مردم را به این امر ترغیب کرده است. آستان قدس رضوی همچنین در طرحی دیگر و به مناسبت روز جهانی معلولان، هدایایی تهیه کرده و از طریق خادمان حرم، آنها را به همراه گل و شیرینی و دعوت نامه مهمانسرای حضرت در بین خانواده‌های دارای چند معلول توزیع کرده است.

چه شرایط معیشتی و اقتصادی مناسبی داشته باشی چه نداشته باشی، در هر دوحال، زیارت گاهی مثل نان شب برایت واجب می‌شود؛ انگار غذای روح و دلت عقب افتاده و تا به حضور یار و مولایت نرسی، جان بیقرارت آرام نمی‌گیرد. همین است که بنیاد کرامت رضوی یکی از اولویت‌های خود را فراهم کردن بستر زیارت برای هموطنان دور و نزدیک قرار داده است؛ البته که هموطنان محروم مجاور در اولویت‌‎اند.

به این منظور، طرحی با عنوان «مشهد خانه توست» باعث و بانی تشرف مجاوران محروم ساکن شهر و روستاهای حاشیه شهر مشهد به حرم مطهر رضوی شد که با اجرای آن فقط در شش ماهه اول سال 6 هزار نفر توفیق تشرف به حرم مطهر و زیارت امام هشتم را یافتند.

اسکان زائران حومه مشهد در مساجد، حسینیه‌ها و منازل حاشیه شهر در قالب پویش «میهمان امام» هم طرح دیگری بود که در ایامی چون تعطیلات نوروز و دهه آخر صفر به اجرا درآمد.

اجرای طرح‌های درمانی و اطعام اگرچه بخش مهمی از خدمات بنیاد کرامت رضوی به خانواده‌های محروم و بی‌بضاعت حاشیه شهر مشهد در سال گذشته بود، اما توجه به پیوست فرهنگی موضوعی نیست که به سادگی مغفول بماند و بر همین اساس تاکنون برنامه‌‎های متنوعی در این زمینه اجرا شده که از جمله آن‌ها می‌توان به تکمیل و افتتاح مجموعه‌های ورزشی در پهنه‌های هشتگانه حاشیه شهر همچون مجموعه ورزشی شهید دارایی، زمین‌های روباز فوتبال، والیبال و بسکتبال و همچنین مجموعه ورزشی شهید اصلانی اشاره کرد. علاوه بر آن اهدای لباس و اقلام ورزشی در حاشیه شهرهای بزرگ از جمله مشهد مقدس هم اجرا شد. اجرای طرح فرهنگی تربیتی برای بیش از 12 هزار نوجوان مناطق حاشیه شهر از دیگر برنامه‌‎های مؤسسه تربیت بدنی آستان قدس رضوی بود.

علاوه بر این، مرکز جامع مشاوره آستان قدس رضوی هم با وجود چهار کلینیک تخصصی در شهر مشهد و ارائه خدمات متنوع به زائران و مجاوران، به‌زودی در قالب یک برنامه تحولی، کلینیک مجازی ارائه مشاوره و روانشناسی را راه‌اندازی خواهد کرد.

در عین حال همزمان با آغاز دهه آخر ماه صفر، ساعات کاری کلینیک‌های سه گانه مرکز مشاوره افزایش یافت و بیش از 1500 نفر در طول ده روز از این خدمات تخصصی بهره‌مند شدند که حدود 100 نفر از آنها از غرفه‌‎های مشاوره مواکب تربیت بدنی و باغ خاتون و سایرین از کلینیک‌های سه گانه سطح شهر بوده‌اند. علاوه بر فعالیت کلینیک‌ها و مواکب، برنامه‌‎های محتوایی متعددی هم به مناسبت ایام پایانی ماه صفر برگزار شد که از جمله آنها میتوان به هم اندیشی «بررسی ابعاد پیادهروی زائران پیاده از منظر روانشناسی» اشاره کرد که با همکاری مرکز آموزش آستان و با حضور بیش از 280 پژوهشگر، محقق و استاد دانشگاه برگزار شد. همایش تخصصی دیگری هم با محوریت تبیین بخشش کریمانه، پیرامون موضوعات محتوایی دربارة سیره امام حسن مجتبی(ع) در ایام شهادت ایشان برگزار شد.