

استفاده از ظرفیت شهروندخبرنگار
با تحلیل وضعیت دادههای موجود و سرمایههای دانشی؛
ارتقای تصویر سازمانی آستان قدس رضوی دنبال میشود
پروژه مطالعاتی تحلیل وضعیت و ارتقای تصویر سازمانی آستان قدس رضوی، با نگاهی مسئلهمحور به موضوع تصویر آستان قدس رضوی پرداخته و رویکرد توصیفی و تجویزی را در این زمینه بهشکل همزمان پیگیری میکند. در این مطالعه بر دادههای موجود و سرمایههای دانشی آستان قدس رضوی تکیه شده و مسئله «ارتقای تصویر سازمانی» از منظر عملیاتی و اجرایی مورد پردازش قرار گرفته است. این پروژه در قالب ۶ گام اصلی طراحی شده که در حال حاضر دو گام پایانی آن در حال اجرا است.
تحقیق و توسعه
گام اول: تحلیل محتوای رسانهها و فضای مجازی
هدف این گام، شناسایی نقاط آسیبدیده در تصویر آستان قدس و مقولهبندی مضامین منفی پیرامون عملکرد آستان قدس است. این گام با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی صورت گرفته و در قالب آن، دادههای آرشیوشده در فضای مجازی در ۱۰ سال اخیر تحلیل شده است. نتایج این تحلیل با رصد زنده و مستمر پیامهای منفی در رسانهها و فضای مجازی تکمیل شده است. نتایج تحلیل نقاط آسیبدیده در قالب ۴ محور موضوعی کلی و ۲۴ محور فرعی تفکیک شده است.
گام دوم: فراتحلیل تماسهای مردمی سامانه ۱۳۸
هدف این گام، شناسایی فرآیندهای آسیبرسان به تصویر آستان قدس رضوی بوده است. این گام با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی صورت گرفته و در قالب آن، پیامهای انتقادی ثبتشده در سامانه ۱۳۸ در یک سال گذشته تحلیل شده است. باید توجه داشت که بخش مهمی از انتقادات ثبتشده در ۱۳۸ ناظر به فرآیندهای اجرایی انتقادی زمینهمند بود و احتمال آسیب دیدن تصویر آستان قدس از طریق آنها بیشتر است. در قالب این گام، ۱۰ فرآیند مهم و کلیدی آسیبرسان به تصویر آستان قدس شناسایی و تحلیل شده است.
گام سوم: مصاحبه با نخبگان و صاحبنظران
در قالب این گام، با ۱۵ نفر از اساتید و صاحبنظران حوزههای دانشی مرتبط با فرهنگ و ارتباطات نظیر جامعهشناسی، علوم ارتباطات، مخاطبشناسی و ... مصاحبه نیمهساختاریافته انجام شد. این مصاحبهها هم در راستای تحلیل وضعیت و آسیبشناسی و هم بهمنظور ارائه راهکار و پیشنهاد طراحی شد. نتایج تحلیل مصاحبهها در قالب دو محور کلی «وضعیت موجود تصویر آستان» و «وضعیت مطلوب تصویر آستان» جمعبندی شده است.
گام چهارم: ترسیم مولفههای تصویر مطلوب
در قالب این گام، سند «سیاستهای کلان آستان قدس رضوی» بهعنوان عالیترین سند سازمانی در آستان قدس رضوی، با رویکرد کیفی و مبتنی بر نمونهگیری هدفمند تحلیل و بررسی شده است. بخشهایی از این سند که دربردارنده نکات کلیدی و روشنکننده مسیر در زمینه تصویر سازمانی بوده، جمعبندی و به تفکیک حوزههای کلان موضوعی و عملکردی آستان قدس رضوی ارائه شده است. نتایج بررسی و تحلیل محتوا نهایتاً به شناسایی ۳۳ مولفه در قالب ۵ حوزه «زائر و زیارت»، «اجتماعی»، «علمی و فرهنگی»، «اقتصادی و مالی» و «مدیریتی» منتج شده است.
گام پنجم: اجرای افکارسنجی عمومی
هدف این گام، ارائه تحلیل وضعیت پیرامون وضعیت تصویر مطلوب آستان قدس رضوی در جامعه و تعیین میزان بسامد و اهمیت آسیبها و تهدیدها در حوزه تصویر آستان قدس رضوی است. بر این اساس، پرسشنامه محققساخته ناظر به دستیابی به این دو هدف طراحی شده و بر اساس نظرات ۷ نفر از اساتید دانشگاه اعتبارسنجی شده است. در این گام، با بهرهگیری از ظرفیت مجموعههای افکارسنجی مرتبط با آستان قدس رضوی، نظرات مردم در سه سطح «عموم شهروندان کشور»، «مجاورین حضرت رضا (ع) در شهر مشهد» و «ساکنین مناطق موقوفهدار در شهرهای سرخس، چناران، اسفراین و تربت حیدریه» جمعآوری و گزارش میشود.
گام ششم: تدوین سند راهبری و دستورالعملهای کاربردی
هدف این گام، تعیین دقیق مسیر حرکت به سمت ارتقای تصویر آستان قدس رضوی و تعیین وظایف و چارچوبهای عملکردی هرکدام از بخشهای آستان قدس رضوی است. در این گام، با تکیه بر نتایج بهدستآمده در پنج گام قبل، یک سند راهبردی آماده میشود که در آن سیاستها و چارچوبهای اجرایی بهمنظور ارتقای تصویر آستان قدس رضوی تعیین میکند. همچنین، دستورالعملهای تخصصی بهمنظور ارتقای تصویر آستان قدس رضوی، در چند حوزه مهم و اصلی عملکردی ارائه میشود.