مرکز ارتباطات‌و رسانه

آستان قدس رضوی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای مذهبی و فرهنگی جهان اسلام، مأموریت خود را بر توسعه و تعالی زیارت، خدمت‌گزاری زائران و مجاوران آن حضرت، به‌ویژه نیازمندان، تبیین معارف اسلام ناب محمدی و اجرای کامل نیّات واقفان و گسترش بهینه موقوفات و نذورات تعریف کرده است.

این آستان مقدس با تأکید بر آموزه‌های اسلامی و به‌ویژه فرهنگ رضوی، فعالیت‌های گسترده‌ای را در زمینه‌های مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی انجام می‌دهد که رسانه به‌عنوان پل ارتباطی میان آستان قدس رضوی و جامعه جهانی، از ابزارهای اصلی در تحقق مأموریت‌های فرهنگی و دینی آستان قدس رضوی به‌شمار می‌رود. بنابراین، نقش «مرکز رسانه و ارتباطات» آستان قدس رضوی اینجا پررنگ‌تر می‌شود که به‌عنوان یکی از عناصر کلیدی در تحقق مأموریت‌ها و اهداف این آستان مقدس شناخته شده و نقش مهمی در اجرای سیاست‌های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی این نهاد بزرگ دارد. آستان قدس رضوی با تکیه بر ظرفیت‌های رسانه‌ای، به دنبال نشر و گسترش مفاهیم قرآنی و آموزه‌های اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) در سطح ملی و بین‌المللی است و در این زمینه اقدامات اثرگذار و تلاش‌های فراوانی صورت گرفته است. در ادامه به مهم‌ترین محورهای فعالیت «مرکز رسانه و ارتباطات» برای پیشبرد سیاست‌ها و اهداف از پیش تعیین‌شده اشاره می‌شود.

آستان قدس رضوی در جهت آگاهی‌رسانی مطلوب و به‌موقع درباره مجموعه اقدامات و خدمات صورت‌گرفته توسط سازمان‌ها و مؤسسات تابعه خود، به‌صورت عمومی از رسانه‌ها و فناوری‌های نوین ارتباطی بهره‌برداری می‌کند.

این رویکرد نه‌تنها باعث افزایش آگاهی جامعه هدف نسبت به خدمات ارائه‌شده و دستاوردهای اجتماعی می‌گردد، بلکه با ایجاد بستری برای اطلاع‌رسانی مؤثر و جامع، به ظرفیت‌سازی اجتماعی کمک کرده و بستری برای مشارکت فعال‌تر و گسترده‌تر جامعه در ارائه خدمات اجتماعی فراهم می‌آورد. از همین رو، استفاده مفید برای انعکاس مطلوب و با کیفیت فعالیت‌های صورت‌گرفته توسط مرکز رسانه و ارتباطات، اقدامات محوری صورت گرفته است.

برنامه‌ریزی لازم برای ارتقای تصویر سازمانی و افزایش سرمایه اجتماعی آستان قدس رضوی، پوشش تصویری و مکتوب کلیه رویدادها و آیین‌های برگزارشده در حرم مطهر امام رضا (علیه‌السلام)، ثبت مجموعه خدمات و فعالیت‌های آستان قدس رضوی و مؤسسات تابعه برای انتشار و انعکاس آن در رسانه‌های مکتوب و چاپی، گسترش شبکه‌های جامع اطلاع‌رسانی این مرکز در فضای مجازی، تلویزیون ملی و رسانه‌های بین‌المللی، رادیو، بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌ای اقشار گوناگون به‌ویژه افراد و گروه‌های مستعد و مرجع و ارتقای نقش آنها از مخاطب به همکار، بهره‌برداری بهینه و مناسب از ظرفیت فضای مجازی برای پخش زنده مراسمات، صحن‌های مقدس حرم نورانی و ملکوتی حرم مطهر رضوی، استفاده حداکثری از رسانه‌های نوین در جهت اطلاع‌رسانی برنامه‌های روزانه حرم مطهر رضوی با انتشار فهرست برنامه‌ها و مراسم‌های حرم مطهر شامل عنوان و موضوع برنامه، مکان و زمان برگزاری، نام سخنران یا مداح، برنامه‌های روز جاری و چند روز آینده، استفاده از ظرفیت خادمان و خادمیاران رسانه‌ای برای ترغیب و افزایش مشارکت مردمی در فعالیت‌های آستان قدس رضوی، تولیدات رسانه‌ای مرتبط با زیارت و توسعه فرهنگ رضوی همچون مستند، نماهنگ، کتاب، نشریه، پوستر و بروشور برخی از مهم‌ترین محورهای فعالیت این مرکز هستند.

افزایش سرمایه اجتماعی و ارتقای تصویر عمومی آستان قدس رضوی

در بیانیه مأموریت آستان قدس رضوی، «تبیین معارف اسلام ناب محمدی با تأکید بر آموزه‌های رضوی» به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مأموریت‌های این نهاد ذکر شده است. تحقق این مأموریت نیازمند ابزارهای مختلفی است که بتوانند پیام‌های دینی، فرهنگی و معنوی را به شکلی اثربخش به مخاطبان انتقال دهند. رسانه‌ها در دستیابی به این اهداف، نقش پررنگی دارند.

آستان قدس رضوی با تأکید بر آموزه‌های رضوی، تلاش دارد تا فرهنگ رضوی را در سطح ملی و بین‌المللی گسترش دهد. این امر با استفاده از ظرفیت رسانه‌های گروهی و دیجیتال مؤثرتر و سریع‌تر صورت می‌گیرد.

«تولید و انتشار گسترده آثار اثرگذار و احساس‌برانگیز برای مخاطب» در جهت ایجاد ارتباط احساسی و عاطفی بین مخاطب و حضرت رضا (علیه‌السلام) و «تولید آثار معرفتی و محتوایی» توأم با ظرایف هنری برای انتقال مفاهیم دینی، معرفتی با منطق و عقلانیت، فعالیت‌ها و اقدامات تحولی و اثرگذار برای ترویج «سبک زندگی رضوی با نگاه کاربردی و راهبردی» با تولید آثار هنری، ادبی و تولیدات نو و خلاقانه و برگزاری سلسله جشنواره‌هایی برگرفته از مفاهیم دینی و فرهنگ رضوی، در گستره ملی و بین‌المللی، از جمله اقدامات رسانه‌ای است.

نشر و ترویج معارف قرآن و معارف اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به‌ویژه حضرت رضا (علیه‌السلام)

رسانه‌ها و خصوصاً فضای مجازی در تحقق سیاست‌های بخشی حرم مطهر رضوی نقش حیاتی ایفا می‌کنند. هدف غایی این سیاست‌ها ایجاد تجربه‌ای معنوی و معرفتی کامل برای زائران است. بهبود ارتباطات رسانه‌ای، بر ارتقای کیفیت برنامه‌ها، دسترسی به پیام‌ها و خدمات فرهنگی تأثیر مستقیم و شگرفی دارد. طراحی سازوکارهای مناسب برای توسعه ارتباطات مردمی با رویکرد دریافت نظرات، پیشنهادها و ایده‌های عموم جامعه به‌ویژه نخبگان یکی از فعالیت‌های «مرکز رسانه و ارتباطات» آستان قدس رضوی در حوزه افکارسنجی است. واحد افکارسنجی مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی، با انجام پژوهش‌های مخاطب‌شناسی و تحقیقات نظرسنجی، ذائقه‌شناسی و رضایت‌سنجی برنامه‌ها در تلاش است تا همواره خوراک فکری سیاست‌هایی همچون «جهت‌گیری و انسجام خدمات و پیام‌های اصیل فرهنگی متناسب با نیازها و ویژگی‌های مخاطبان»، «ارزیابی مستمر اثربخشی برنامه‌ها و فعالیت‌ها و اتخاذ اقدامات اصلاحی از جمله: جایگزینی برنامه‌های کم‌اثر با برنامه‌های جدید و غلبه کیفیت بر کمیت برنامه‌ها»، «متناسب‌سازی برنامه‌ها با نیازهای اقشار مختلف فکری و گروه‌های متنوع زائران از حیث سن، جنسیت، زبان، قومیت و ملیت و...» را برای مدیریت عالی حرم مطهر رضوی فراهم آورد. مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی با فعالیت برای ایجاد ارتباطی سازنده و راهگشا میان مسئولان با زائران و مجاوران از انواع رسانه‌ها، ابزار و فناوری‌های نوین بهره گرفته است تا مخاطبان مشکلات، پیشنهادها و شکایات خود را به‌راحتی به مسئولان آستان قدس رضوی منتقل کنند. از جمله آن؛ سامانه ملی پاسخگویی آستان قدس رضوی (سامانه ۱۳۸) است که در راستای تسهیل ارتباط زائران با مسئولان در انتقال مشکلات، پیشنهادها، شکایات و تخلفات راه‌اندازی شده است. در حوزه افکار عمومی، آستان قدس رضوی از رسانه‌ها به‌عنوان فرصتی برای جلب اعتماد عمومی و توسعه سرمایه اجتماعی استفاده می‌کند. این نهاد با انجام پژوهش‌های مخاطب‌شناسی و نظرسنجی‌ها، نیازها و خواسته‌های مخاطبان خود را شناسایی کرده و برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی خود را بر اساس این داده‌ها تنظیم می‌نماید. شفاف‌سازی فعالیت‌ها و پاسخ‌گویی به مردم با استفاده از رسانه به‌گونه مستمر همواره در حال انجام است و از نتایج آن افزایش اعتماد عمومی و نگاه مثبت و سازنده به این نهاد می‌باشد.

رصد و پایش افکار عمومی و تعامل دوسویه با جامعه مخاطب آستان قدس رضوی

گفتمان‌سازی، فرهنگی‌سازی یک عرصه است. گفتمان‌سازی زائر و زیارت همان فراگیرکردن مسئله فرهنگ زیارت و گسترش سیره عملی و اخلاقی امام رضا (علیه‌السلام) بین آحاد مردم است. برای این کار باید مخاطب را اقناع فکری کرد. آستان قدس رضوی با درک نقش مؤثر و اساسی رسانه‌ها در زندگی فردی و اجتماعی در عصر کنونی، توجه فراوانی به استفاده حداکثری از فناوری‌های نوین و برتر به‌ویژه در امر گفتمان‌سازی و اشاعه فرهنگ رضوی و حوزه‌های مربوط به احکام اسلامی و معارف دینی و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و ترویج سبک زندگی اسلامی دارد.

استفاده از رسانه‌ها و فناوری‌های نوین برای توسعه موقوفات و نذورات از راه معرفی آثار مثبت وقف و نذر در جامعه، ساده‌سازی فرآیندهای نذر و وقف با استفاده از رسانه‌های گروهی و فناوری‌های نوین و معرفی الگوهای جدید وقف و نذر، موجبات افزایش مشارکت مردمی و گسترش فرهنگ وقف و نذر را فراهم نمود. همچنین تضمین سلامت فعالیت‌ها و ارتقای شفافیت با تولید و ارائه گزارشات مناسب و به‌هنگام از اقدامات انجام‌شده، جلب اعتماد عمومی با به‌کارگیری ابزارهای اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع درباره فعالیت‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آستان قدس رضوی، تأکید بر اثرگذاری انسان – رسانه (کنشگران مردمی) بر جامعه و توانمندسازی و انسجام‌بخشی و هویت‌بخشی به آنان در تبلیغ و ترویج معارف قرآن و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در کشور و در چارچوب مأموریت‌های آستان قدس رضوی، برگزاری مسابقات و جشنواره‌های متعدد و متنوع در محور خدمت رضوی با هدف شناسایی، شبکه‌سازی و تعامل بیشتر با تولید و توزیع‌کنندگان محتوای رسانه‌ای مرتبط با فرهنگ و سیره رضوی در راستای گفتمان‌سازی رضوی برخی از اقدامات