مرکز ارتباطات‌و رسانه

 جایگاه ارزشمند و با فضیلت قلم

آن کشور و ملتی میتواند تمدنساز باشد که با کتاب و قلم و دانش ارتباط داشته باشد. قلم به قدری ارزش دارد که خداوند در قرآن به آن قسم یاد میکند: «نون والقلم و ما یسطرون» (قسم به قلم و آنچه نوشته میشود). کتاب و قلم ارزش بسیاری دارد که خداوند به آن قسم میخورد؛ این عظمت قلم و نویسندگی است.

قلم آنقدر ارزش دارد که خداوند در قرآن به قلم قسم می خورد. آنچه با قلم نوشته می شود آن قدر ارزشمند و با فضیلت است که مورد پسند خداوند قرار می گیرد. معجزه پیامبر اسلام با قلم شروع می شود. با خواندن شروع می شود؛ یعنی با علم و دانش و معرفت شروع می شود.

 ضرورت تکریم اصحاب قلم

اسلام با خواندن و قلم شروع شد و جوامع و تمدنها با قلم شکل گرفتند پس ما هر چقدر در حوزه قلم سرمایهگذاری کنیم و هر مقدار اصحاب قلم را تکریم کنیم جای دارد.

قلم ابزاری است که هیچگاه کارایی خود را از دست نمیدهد و هر میزان که آن را گستردهتر کنیم قویتر میشود.

 کتاب و کتابخوانی؛ به مثابه عبادت و زیارت

همانطور که فضای زیارت و عبادت و نماز خواندن و دعا خواندن را در حرم مطهر باید ایجاد کنیم، به همان مقدار هم باید فضای مطالعه و کتاب و کتابخوانی را هم گسترش دهیم زیرا کتاب و کتابخوانی را عبادت و جزئی از زیارت میدانیم زیرا بخشی از فرهنگ دینی و مذهبی ماست.

آماده انجام هر راهکار و روشی برای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در حرم امام رضاjهستیم تا زائران بخشی از زمان حضور خود در حرم را در کنار عبادت، به کسب معرفت، شناخت و دانش در خصوص ائمه اطهارcبپردازند.

 سابقه تاریخی کهن در حوزه کتاب

این موضوع کتابخوانی یکی از موضوعاتی است که باید به آن بسیار توجه کرد، زیرا علاقه به کتاب در کشور ما آنقدر نیست که باید باشد ما کشوری هستیم که پیشینه و سابقه تاریخی بسیار کهن در حوزه قلم و کتاب دارد و باید امروز در کشورهای اسلامی رتبه اول مطالعه را داشته باشیم.

زمانی که در اروپا و غرب یک کتابخانه وجود نداشت، کتابخانههایی بادها هزار جلد کتاب در کشور ما فعالیت میکرد آن هم کتبی که با دست نوشته شده بود و تهیه آنها بسیار مشکل بود.

 امتدادبخشی به کتاب در جامعه اخلاقی

اگر بخواهیم معارف دینی، اصول اخلاقی و معرفتی بر جامعه حاکم باشد، باید کتاب در جامعه امتداد داشته باشد، امروز متأسفانه کتاب و مطالعه به میزان مطلوبی در جامعه حضور ندارد و میزان نفوذ کتاب در حد انتظار جامعه اسلامی نیست.

 قرارگیری کتاب در متن زندگی جامعه

باید شرایطی مهیا شود که کتاب در متن زندگی جامعه قرار گیرد و کتب آموزههای اسلامی و قرآنی و معارف
اهل بیتcمتناسب با سطوح مختلف در جامعه وجود داشته باشد.ما اگر بهترین کتابها را بنوسیم اما نتوانیم ارتباط آن را برای مطالعه با متن جامعه برقرار کنیم فایده چندانی ندارد و فقط قفسههای کتاب پر میشود، کتاب را باید به گونهای برای طیف های مختلف جامعه بنوسیم که در زندگی آنها کاربرد داشته باشد.

 اهمیت توجه به محتوا در حوزه کتاب

در یکی از دیدارها با رهبر معظم انقلاب یکی از دوستان نزد آقا آمد و از فعالیت هایش در حوزه چاپ نشریه خبر داد. رهبری با تورق این نشریه بلافاصله فرمودند: در چاپ کتاب و نشریه به محتوا بسیار توجه کنید و با توجه به گرانی و کمبود کاغذ هر موضعی را چاپ نکنید.

 بایستههای کتب رضوی

قلم شما در مورد شخصیت بزرگی است یک انسان معمولی و عادی نیست ولی حیّوحاضر است، هدایتگر و راهنمای جامعه است به سوی سعادت به سوی بهشت. آثاری هم که درباره این شخصیت و قلمی هم که درباره این شخصیت به کار میآید باید برترین و بهترین و فاخرترینها را خلق کند و به جامعه تقدیم کند.

 ضرورت جمعآوری نسخ خطی بهعنوان تراث شیعه

کتابهای خطی فراوانی وجود دارند که گنج بزرگی از میراث اسلامی و شیعی هستند، این کتابهای خطی در واقع اسناد مهم فرهنگ و تاریخ اسلام و شیعه هستند؛ گردآوری، نگهبانی و شناساندن این نسخ خطی بهعنوان منابع اصلی و معتبر فرهنگ، تمدن و اعتقادات اسلامی و شیعی و جلوگیری از خروج این ذخایر نفیس و ارزشمند از کشور ضروری است.

کتب خطی فراوانی وجود دارد که باید حفظ و جمعآوری شوند، بر ماست که این آثار گرانقدر را که سرمایههای اعتقادی و فرهنگی جامعه اسلامی هستند، جمعآوری و از نیستی و نابودی محفوظ داریم، اما خریداری آنها به سبب قیمتهای بسیار بالا به تنهایی از عهده آستان قدس رضوی خارج بوده و در این حوزه نیازمند وقف
هستیم.

 ترویج وقف در عرصه کتاب و دانش

متاسفانه در حوزه موقوفات علمی و فرهنگی عقب ماندهایم و نباید نسبت به مساله وقف در حوزه کتاب و دانش غفلت کنیم.

وقف در حوزه کتاب، علم و فرهنگ را نباید مساله کوچکی دانست. بیتوجهی نسبت به امور خیر با نیّت پیشبرد فعالیتهای علمی و فرهنگی باعث متضرر شدن جامعه خواهد شد و موقوفات باید به سوی حوزههای علمی، فرهنگی و اجتماعی نیز سوق پیدا کند.

 ترغیب آحاد مردم به مطالعه

مطالعه جایگاه مناسبی در جامعه ما ندارد که این امر با توجه به سابقه و پیشینه علمی و فرهنگی مسلمانان جای تأسف دارد، باید تلاش شود تا مردم به مطالعه ترغیب و عادت کنند و دستگاه حضرت رضاjباید در این حوزه پیشگام باشد.

 جایگاه کتابخوانی در برنامهریزی فرهنگی برای زائران

حرم مطهر رضوی، بارگاه عالم آل محمد(ص) است، بنابراین این مکان باید کانون نشر فرهنگ دینی و تشویق علماندوزی باشد؛ لذا آستان قدس از هر فرصتی برای ترغیب و تشویق مردم به کتاب و کتابخوانی استفاده میکند.

 ارتقای جایگاه کتاب در حرم مطهر

مهمانسرای بزرگ و چندین چایخانه در صحنهای مطهر احداث کردهایم اما پیش از همه اینها باید مرکز عرضه کتاب داشته باشیم.

بخشهایی از قسمتهای بانوان و آقایان را با کتابها و مبلمان خوب تجهیز کردیم تا برای مطالعه خستگیآور نباشد و رواقهای مطالعه را در حرم مطهر راه انداختیم زیرا آنجا خانه عالم آل محمد(ص) است و عالم آل محمد(ص) باید در خانه خود، کتاب و کتابخوانی و ترویج کتاب داشته باشد.

 کتابخانه آستان قدس؛ سرمایه بزرگ ملی

کتابخانه آستان قدس، یک سرمایه بسیار بزرگ ملی است. این سرمایه اگر بهروز نشود کمکم افت میکند و جایگاه و موقعیت و اقبال مردم نسبت به خود را از دست میدهد. ما وظیفه خودمان میدانیم که این سرمایه بزرگ (کتابخانه آستان قدس) را که از جهاتی در کشور بینظیر و در سطح جهانی کمنظیر است، بهروز کنیم. پس وظیفه داریم برای بهروزکردن کتابخانه، کتابهای جدید و چاپ اول را خریداری کنیم، این برنامه از برنامههای ثابت و لایتغیر ماست و انشاءالله خواهد بود.

 بهرهگیری از ظرفیت گسترده زائران برای ترویج کتابخوانی

ما سالانه ۳۰ میلیون زائر در مشهد داریم و باید دید چه میزان از این افراد از انتشارات و از کتب آستان قدس استفاده میکنند. باید کار را به گونهای رقم بزنید که حداقل در سال ۲ الی ۳ میلیون نفر از زائران به شما مراجعه کنند، زیرا مردم امروز با مردم چند دهه قبل متفاوت هستند و همه باسواد و اهل مطالعه هستند.

 ارزش آفرینی در حوزه نشر

باید کتبی توسط آستان قدس رضوی به چاپ برسد که اگر کسی آرم آستان را بر روی کتاب دید، بدون تردید بگوید این کتاب مفیدی است و برای خرید آن اقدام کند.

 پرهیز از نگاه سوداگرانه در عرضه و فروش کتاب

فراهمآوردن فضا برای عرضه کتاب گام نخست است، باید در تمام ورودی‎های حرم مطهر بازارچه کتاب وجود داشته باشد تا نخستین فروشگاههایی که زائران پس از زیارت ببینند، فروشگاههای عرضه محصولات فرهنگی و کتاب باشد.

بنای ما در حوزه نشر و انتشارات بر این است که از حداکثر امکانات آستان در این حوزه استفاده کنیم. نگاه ما به حوزه نشر و کتاب، نگاه سوداگرانه و تجارت و کسب سود و درآمد نیست، حتی حاضریم برای این حوزه هزینه کنیم تا محصولات خوب فرهنگی را به قیمتهای مناسبت در اختیار مردم مشتاق و علاقهمند قرار بدهیم.

 پاسخگویی به نیاز سلایق مختلف با تنوعبخشی به کتابها

در فروشگاه کتاب رضوی باید کتابهایی متقن و دارای محتوای غنی و صحیح عرضه شود و تنوع کتابها نیز باید آنچنان بالا باشد که نیاز سلایق مختلف را پاسخ دهد.

 شاخصههای کلیدی فروشندگان کتاب

فروشندگان کتاب باید خود اهل مطالعه، کتابخوان و با نویسندگان و کتابهای مختلف آشنا باشند؛ باید با صبوری و تعامل صحیح، پرسش مخاطبان را پاسخ دهند.

 کتابفروشیهای فاخر و زیبا

باید کتابفروشیهای زیبا و فاخر و با داشتن کتابهای پرمحتوا راهاندازی کنیم. نباید به این صورت باشد که فروشگاههای لوازم خوراکی و اقلامی از این دست بسیار زیبا باشند، اما کتابفروشیها در سوله و چادر قرار گیرند. باید ضمن این که به محتوای کتابها اهمیت میدهیم کتابفروشیهای آستان هم در فضایی زیبا و فاخر برپا شوند.

 دعوت از فعالان نشر کشور برای همفکری

باید در اطراف حرم مطهر بزرگترین، زیباترین و مدرنترین نمایشگاه عرضه کتاب را داشته باشیم و بهترین مرکز، نشر و توزیع کتاب باید در اطراف حرم مطهر حضرت رضاjبه عنوان عالم آل محمد(ص) فعال باشد و از تمام افرادی که در حوزه نشر کشور فعال و از سلیقه و ابتکار برخوردار هستند، برای همفکری در این خصوص دعوت میکنیم.

 ترویج فرهنگ ارزشمند «سوغات کتاب»

چه خوب است هدیه و سوغات زائران در سفر زیارتی مشهد، کتاب باشد که ارزشى معنوى و فرهنگی دارد. ترویج فرهنگ ارزشمند «سوغات کتاب» موجب تقویت و توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در کشور
می‎شود.

آستان قدس در تأسیس نمایشگاه و فروشگاه کتاب رضوی بههیچعنوان نگاه سوداگرانه و کسب درآمد نداشته و تنها هدفش رشد فرهنگ کتابخوانی و ترویج سوغات فرهنگی بهویژه سوغات کتاب است.

 توسعه نمایشگاه کتاب به سراسر کشور

باید این رویداد فرهنگی حیاتبخش و بسیار زیبا به نام نمایشگاه کتاب را تبریک و تهنیت عرض کنم؛ حقیقتاً انسان از حضور در چنین محیطهایی که به کتاب و نشر و معرفت و آگاهی و علم و دانش میپردازند، لذت میبرد. کاش بتوانیم هر چند وقت یکبار، نه سالی یکبار و در همه استانها و نه فقط در تهران، این نمایشگاهها را راه بیندازیم. این اقبال مردم به ویژه جوانها، بسیار مایه خرسندی، خوشحالی و امیدواری است.

اگر بخواهیم معارف دینی، اصول اخلاقی و معرفتی بر جامعه حاکم باشد، باید کتاب در جامعه امتداد داشته باشد

باید کتبی توسط آستان قدس رضوی به چاپ برسد که اگر کسی آرم آستان را بر روی کتاب دید، بدون تردید بگوید این کتاب مفیدی است و برای خرید آن اقدام کند

برگرفته از مجموعه فرمایشات تولیت معزز آستان قدس رضوی در:

اختتامیه سیزدهمین جشنواره بینالمللی کتاب سال رضوی

 آیین رونمایی از کتابهای تازه منتشر شده توسط آستان قدس

 پیام به مناسبت فرارسیدن هفته کتاب و کتابخوانی

 اختتامیه دوازدهمین جشنواره بینالمللی کتاب سال رضوی

 آیین بزرگداشت خادمان و واقفان کتاب و کتابخوانی

 آئین افتتاح فروشگاه جامع کتاب رضوی

 حاشیه بازدید از سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران