ما را دنبال کنید
تلاش مهندسان و کارگران برای احداث سازه‌ای متفاوت در صحن و سرای رضوی؛
«رواق امیرالمؤمنین(ع)» افزایش فضاهای زیارتی مسقف؛ نخستین «صحن‌بام»
در پاسخ به چالش‌های موجود در پذیرایی زائران، محدودیت‌های فیزیکی حرم مطهر رضوی مانند عدم امکان توسعه افقی و رعایت سلسله‌مراتب تشرف (بست، صحن و رواق) باعث شده است که تنها ۴.۷ درصد از مساحت بیش از یک میلیون مترمربع حرم به صورت مسقف استفاده شود. از این میان، ۲.۴ درصد از فضای مسقف در همکف و ۲.۳ درصد در فضاهای زیرسطحی قرار دارد؛ وضعیتی که در ایام پرشمار زائران به دشواری‌های پذیرایی دامن زده است.
برای رفع این مشکل، دو برنامه کلی در نظر گرفته شده است. در برنامه کوتاه‌مدت، با حفظ سلسله‌مراتب تشرف، فضاهای موجود مسقف می‌شوند؛ در حالی که برنامه بلندمدت پیش‌بینی می‌کند فضاهای غیرزیارتی موجود در لبه‌های مفصل حرم به فضای زیارتی تبدیل شوند. یکی از پروژه‌های اجرایی در این راستا، پروژه «رواق امیرالمؤمنین(ع)» است. انتظار می‌رود با اجرای این طرح، فضای زیارتی همکف و زیرسطحی به ترتیب حدود ۴.۱۶ درصد و ۰.۳۵ درصد افزایش یابد که مجموعاً افزایش ۲۶ درصدی در فضای پوشیده حرم حاصل می‌شود.
این پروژه از سال ۱۴۰۲ آغاز شده و در طول سال ۱۴۰۳ نیز ادامه داشت. پروژه مسقف کردن صحن جمهوری اسلامی حرم مطهر امام رضا(ع) و ایجاد رواق بزرگ امیرالمؤمنین(ع) از جمله طرح‌های بزرگ و متفاوت آستان قدس رضوی است. این رواق ۱۳ هزار مترمربع زیربنا، ۷ هزار مترمربع فضای مسقف و ۶ هزار مترمربع فضای روباز دارد. همچنین با هدف افزایش فضای مسقف زیارتی در نیمه ضلع جنوبی صحن جمهوری حرم مطهر رضوی در کنار ایجاد رواقی مسقف به نام رواق امیرالمؤمنین(ع) در این صحن، فضای پشت‌بام آن به عنوان صحن‌بام در اختیار زائران برای زیارت قرار می‌گیرد که در نوع خود برای نخستین‌بار در حرم امام رضا(ع) اتفاق می‌افتد. در واقع زائران در سرتاسر رواق سرپوشیده امیرالمؤمنین(ع)، شاهد معماری متفاوت و استفاده از تزیینات فاخر چوبی در سقف و ستون‌ها، خواهند بود.
اجرای بزرگترین طرح عمرانی حرم رضوی همچنان ادامه دارد؛
گام‌های پایانی پروژه توسعه زیرسطحی بست شیخ بهایی
پروژه دیگر حرم مطهر رضوی که در حال اجراست، توسعه زیرسطحی بست شیخ بهایی به عنوان بزرگترین پروژه عمرانی حرم است. این پروژه که با زیربنای ۴۳ هزار مترمربع در ناحیه بین صحن غدیر و صحن قدس اجرا می‌شود، با هدف افزایش فضای زیارتی سرپوشیده و اتصال به رواق‌های زیرسطحی مجموعه سرداب و مدفن، شامل رواق زیرسطحی به مساحت ۸ هزار مترمربع به همراه وضوخانه، سرویس بهداشتی و قبور طبقاتی است.
طراحی این پروژه در دو طبقه منفی (شامل بهشت ثامن‌الائمه و رواق زیارتی) و طبقات بالاتر (شامل رواق سطحی و فضاهای خدماتی نظیر کتابخانه اهل‌بیت(ع)) ظرفیت اقامت ۱۶ هزار زائر را فراهم می‌کند. این پروژه با پیشرفت اجرایی بیش از ۸۰ درصد، با بهره‌گیری از جدیدترین مصالح در کنار رعایت اصول معماری سنتی، شامل احداث ۱۶۰ چشمه سرویس بهداشتی و ایجاد راه‌های مواصلاتی مناسب در طبقه منفی می‌باشد.
با اتصال رواق دارالمرحمه به دارالحجه و استفاده از حیاط مسجد گوهرشاد به عنوان نقطه متمرکز، انتظار می‌رود فضای زیارتی مسقف حرم مطهر رضوی به طور قابل‌توجهی افزایش یابد و زائران در تمامی فصول از امکانات بهبود یافته بهره‌مند شوند. این مجموعه طرح‌ها نشان‌دهنده تعهد مراجع حرم مطهر رضوی به ارتقای زیرساخت‌های زیارتی و بهبود تجربه زائران از طریق تلفیق فناوری‌های نوین با حفظ اصالت معماری سنتی است.
