خدمت رسانی به افراد دارای معلولیت؛ اولویت حرم
خدمترسانی به همه زائران از جمله افراد دارای معلولیت، همواره از اولویت‌های اصلی حرم مطهر بوده است. به همین منظور، امسال برنامه ویژه‌ای برای ارتقای دسترسی و مشارکت ناشنوایان در سوگواری سیدالشهدا تدارک دیده شد. بر این اساس، همزمان با شام شهادت امام رضا (ع)، ویژه برنامه «اشاره مهر» برای ناشنوایان و کم‌شنوایان در حرم مطهر بعد از نماز مغرب و عشاء در دارالقرآن الکریم برگزار شد.
در این برنامه معنوی، علاوه بر بیان معارف اهل بیت (ع)، مداح و ذاکر اهل بیت (ع) با زبان اشاره به مرثیه‌سرایی و ذکر مصیبت شهادت امام رضا (ع) پرداخت. هدف از این برنامه، فراهم کردن فرصت برابر برای همه اقشار جامعه به ویژه افراد دارای نیازهای ویژه بود تا از معارف اهل بیت (ع) بهره‌مند شوند و در مراسم معنوی شهادت امام رضا (ع) شرکت کنند. این برنامه‌ها از سوی آستان قدس رضوی طراحی و اجرا شد تا ناشنوایان که در مراسم صوتمحور معمول کمتر امکان مشارکت دارند، بتوانند به شکل برابر در فضای معنوی حضور یابند.
دست‌ها بالا، اشک‌ها جاری، دل‌ها امیدوار
هیأت عزاداران علمدار کربلای ناشنوایان، که از سال ۱۳۸۵ در مشهد شکل گرفته است، با همراهی مسئولان حرم، امسال این امکان را یافت که مناسبت‌های مهم مذهبی را در حرم امام رضا (ع) برگزار کند. در این مراسم، مداح و ذاکر اهل بیت (ع) روی جایگاه قرار گرفت و با زبان اشاره به مرثیه‌خوانی پرداخت. حرکات انگشتان و دستان او، جایگزین صدای سنج و طبل و نوحه‌های پرشور بود.
مخاطبان، با همان زبان اشاره، با او همنوا شدند؛ دست‌ها بالا رفت، بر سینه‌ها کوبیده می‌شد و اشک‌ها جاری شد. سکوت صحن، خود بدل به مرثیه‌ای می‌شد که از ژرفای دل‌ها بلند می‌شد. آغاز مراسم معمولاً با قرائت آیاتی از قرآن کریم با زبان اشاره بود؛ آیات رحمت و مصیبت که برای ناشنوایان به شکلی متفاوت تفسیر شد. سپس روحانیان حاضر با کمک مترجمان زبان اشاره، از مظلومیت اهل بیت (ع)، از غربت پیامبر (ص) و شهادت امام حسن (ع) و امام رضا (ع) سخن گفتند.
مجلسی معنوی با سکوتی ملکوتی
این ارتباط، پلی بود میان زبان اشاره و زبان دل، تا ناشنوایان نیز همچون سایر عزاداران در فضای معرفتی و عاطفی مجلس غوطه‌ور شوند. در حالی که در دیگر مجالس عزاداری صدای طبل و سنج یا نوحه‌خوانی فضا را پر می‌کند، در این مجلس سکوتی ملکوتی حاکم بود اما همین سکوت، سنگین‌تر از هر صدا، دل‌ها را میلرزاند. حرکات دست‌ها و چهره‌های خیس از اشک، تبدیل به پرشورترین روایت عاشورا و غربت اهل بیت (ع) بود.
این آیین نشان داد که محبت امام رضا (ع) مرز صدا و زبان را نمی‌شناسد و ناشنوایان نیز می‌توانند در خیمۀ عزای اهل بیت سهمی داشته باشند. این مراسم فرصتی بود برای حضور برابر، احترام به کرامت انسانی و یادآوری اینکه هیچ مانعی نمی‌تواند دل‌های عاشق را از مجالس سوگواری اهل بیت (ع) جدا کند. به تعبیر یکی از حاضران: «ما شاید صدا نشنویم، اما صدای دل امام رضا (ع) را با تمام وجود می‌شنویم.» و این جمله حقیقت ناب این مراسم را بازگو می‌کند.