همه میتوانند واقف رضوی باشند
برای واقفان بی وارث هم برنامه داریم
یکی دیگر از اقدامات بسیار مهم و ارزشمندی که بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی در راستای تسهیل امر وقف انجام داده، توجه به نیت قلبی افرادی است که مایل به امر وقف می باشند اما وارثی ندارند تا پس از فوت آن ها عمل وقف را انجام دهد. این افراد هم می توانند به لطف امام خوبی ها سهمی در امر حسنه وقف داشته باشند. در این راستا، با استفتایی که از مقام معظم رهبری انجام شده، دیگر ضرورت ندارد فردی که نیت وقف دارد حتماً موقوفه را به آستان مقدس رضوی تحویل دهد. بر اساس این استفتا؛ مقام معظم رهبری اجازه دادند که واقف بتواند اموال خود را وقف نموده و تمامی فرایند وقف طی شود، اما مرحله تحویل و تحول انجام نشود؛ چرا که فرد واقف ممکن است تا زمانی که در قید حیات است به موقوفه خود نیاز داشته باشد. پس از آن که واقف بی وارث، تمامی فرایند وقف را انجام داد؛ به جای آن که موقوفه را به معاونت بهره برداری املاک و اراضی تحویل دهد، می تواند خود به عنوان متولی؛ این موقوفه را تحویل گرفته و تا زمانی که در قید حیات است، آن را در اختیار داشته باشد. به منظور آن که عمل وقف به خوبی انجام شود؛ فرد واقف مبلغ ناچیزی به عنوان اجاره بها پرداخت خواهد کرد تا شرایطی فراهم آید که اجرای نیت واقف محقق شود، حتی با پرداخت مبلغ ناچیزی به صورت سالیانه. با درایت مقام معظم رهبری و فتوایی که صادر فرمودند، این اتفاق موجب یک تحول عمیق و توسعه کمی در حوزه وقف شده است. چرا که بسیارند افرادی که بی وارث اند اما قلبشان پر می زند تا بتوانند اموال و دارایی های خود را وقف آستان پربرکت امام هشتم نمایند؛ اما از طرفی تا زمانی که در قید حیات هستند به این اموال نیاز دارند. به همین منظور، پس از دریافت این استفتای مقام معظم رهبری و پس از انجام مراحل مختلف وقف؛ تحویل موقوفه به آستان مقدس امام رضا (ع) به زمانی موکول خواهد شد که فرد واقف رخت از این دنیا بربندد.
از آن جایی که طی سال های اخیر، آستان قدس رضوی با استقبال بی سابقه واقفان روبرو بوده است؛ ذکر دو نکته خالی از لطف نیست: اول آن که در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد جامعه واقفان آستان قدس رضوی را بانوان تشکیل می دهند که این تعداد در گذشته بسیار کم و اندک بوده است. حضور گسترده بانوان خیراندیش در حوزه های مختلف وقف نشان از درک و درایت بالا و علاقه قلبی وافر بانوان سرزمین مان به آستان مقدس حضرت رضا و اقبال به حضور در پویش وقف رضوی دارد. از طرف دیگر، بخش اعظمی از واقفان آستان قدس رضوی ساکن و اهل مشهد هستند که این تعداد نیز نسبت به گذشته رشد بسیار خوبی داشته و از آن جایی که این افراد ساکن و اهل مشهد هستند، انجام فرایندهای پروژه وقف را آسان تر نموده و موجب می شود این افراد با اشتیاق بیشتری برای پیوستن به پویش وقف رضوی اقدام نمایند.
مردم به صداقت و امانت آستان قدس اعتماد کرده اند
خوشبختانه به دلیل تسهیل امر وقف از سوی آستان مقدس حضرت رضا (ع) در سال های اخیر در حوزه های مختلف وقف همچون وقف دارایی، مشارکتی و وکالتی؛ با اقبال بسیار خوبی از سوی مردمی مواجه شده که قلبشان با نام امام هشتم می تپد و حاضرند هر چه که دارند را در طبق اخلاص گذاشته و تقدیم آستان کبریایی این امام عزیز نمایند. این حجم از استقبال مردم غیور ایران از امر پسندیده وقف طی سال های اخیر بی سابقه است. از طرفی علت این استقبال از وقف را می توان ارتقاء کیفیت موقوفات در حوزه سلامت، علم و فناوری، عمران حرم و... از سوی بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی دانست. این اقبال روز افزون نشان دهنده اعتماد مردم به آستان مقدس حضرت رضا (ع) است. آن ها اعتماد دارند که آستان قدس؛ امین صادقی در حفاظت، حراست، عمران و آبادانی موقوفه های آن ها و استحصال درآمد و اجرای دقیق نیات واقفان است. این اعتمادسازی و اعتمادآفرینی در حوزه وقف، موجب گسترش استقبال مردم به وقف شده و تاکیدات تولیت فقید و شهید و تولیت فعلی در حوزه وقف در همه ابعاد وقفی و عملکردی که آستان قدس رضوی در این حوزه ها دارد؛ بر این اعتماد مردم به دستگاه حضرت رضا (ع) مهر تایید زده که نتیجه آن چیزی نیست جز توسعه کمی و کیفی وقف در این آستان پربرکت. کلیه زحمت کشان بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی به دنبال این هستند تا با رعایت و حفظ امانت در حوزه وقف، شاهد نهضت وقف رضوی بوده و بتوانند وقف بین المللی رضوی را نیز گسترش دهند؛ چرا که بسیاری از افراد خارج از کشور نیز مایل هستند با وقف اموال خود و تقدیم آن به آستان مقدس حضرت رضا (ع) در وقف رضوی مشارکت داشته باشند.
ورود حوزه وقف به عرصه های نوین
اما خدمات و برنامه های بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی به همین جا ختم نمی شود. این بخش در تلاش است تا دایره عرصه های وقف را با توجه به تغییر و تحولات عصر جدید، به روز نموده و فرصت های جدیدی برای امر حسنه وقف پیش روی واقفان قرار دهد. به همین منظور، با توجه به آینده پژوهی های متعددی که از سوی این بخش انجام شده؛ عرصه های جدیدی که احتمال دارد در آینده برای وقف به وجود بیاید با همراهی دانشگاه علوم رضوی و بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی در قالب پژوهش پایان نامه یا رساله از منظر فقه و حقوق مورد بررسی قرار می گیرند تا در صورت نبود مشکل یا ایراد شرعی در این عرصه ها نیز وقف انجام شود.
وقف خدمت یکی از این حوزه ها است که امکان انجام آن در دست بررسی است تا به واسطه آن، افراد بتوانند خدمات خود را وقف آستان قدس رضوی نمایند. بسیاری از افراد در حوزه های مختلفی چون مهندسی، پزشکی، استادی دانشگاه، پرستاری و... خدمات و توانمندی هایی دارند که می توانند تحت شرایطی، خدمت خود را وقف آستان کبریایی شمس الشموس نمایند. وقف بیمه عمر و وقف تسهیلات بانکی نیز از دیگر عرصه هایی است که به عنوان یک وقف جدید در دست بررسی قرار دارد تا در آینده اجرایی شود. وقف ارز دیجیتال، وقف متاورس، وقف NFT ها، وقف توکن ها و... همگی ابعاد جدیدی از وقف هستند که در دست پژوهش قرار دارند تا در صورت نبود مشکل و با استفتای مقام معظم رهبری در آینده ای نه چندان دور وارد حوزه وقف شده و نهضت وقف رضوی را توسعه دهند.
یکی دیگر از اقدامات بسیار مهم و ارزشمندی که از سوی بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی در حال اجرایی شدن است، وقف سرمایه یا وقف سهام است که این اقدام نیز طی استفتایی از مقام معظم رهبری در دستور کار قرار گرفته و از آن جایی که طبق بیانات رهبر معظم انقلاب، تشکیل صندوق وقف سرمایه در بورس مانعی ندارد، آستان قدس رضوی به عنوان یک نهاد پیشگام، مجوز اولین صندوق وقف سرمایه را از شورای فقهی بورس دریافت نموده و اکنون مراحل نهایی شدن این طرح در دست اقدام است تا پیش نویس اساسنامه و امیدنامه آن تکمیل شود. پس از پشت سر گذاشتن مراحل مورد نیاز این طرح، صندوق وقف سرمایه فعالیت خود را شروع خواهد کرد و بر وقف سهام و مدیریت سهام موقوفه در بورس تمرکز خواهد داشت. این اقدام با توجه به تغییر و تحولاتی که در عصر جدید ایجاد شده صورت گرفته چرا که بسیاری از مردم در حال حاضر بخش اعظمی از سرمایه خود را به سهام تبدیل کرده اند و شاید این افراد نیز بخواهند از طریق وقف سهام به عنوان واقف رضوی معرفی شوند. بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی برای آن که به واقفان سهام اطمینان خاطر بدهد که نیت آن ها به عنوان واقف، قطعاً اجرایی خواهد شد؛ در استفتای دیگری از مقام معظم رهبری به رفع یک دغدغه مهم پرداخته است؛ از آن جایی که سهام ثبات ارزشی ندارد، در این راستا چه باید کرد؟ به دلیل آن که وقف تحبیس العین است و اصل آن باید حفظ شود، حسب فرمایشات مقام معظم رهبری اگر واقف در وقف نامه اجازه تبدیل به احسن به متولی بدهد، طبق این دستور هرگاه متولی احساس کند که ارزش سهام در حال کاهش است یا سهام دیگری بهتر از سهام موجود می تواند جایگزین شود، این اختیار را خواهد داشت که بر اساس شرایط موجود تصمیم گیری نماید. همه اقداماتی که ذکر آن رفت، با این نیت در حال انجام و پیگیری هستند تا شرایطی فراهم شود که همه افرادی که در سرتاسر ایران مایل هستند به عنوان واقف رضوی خدمتی به آستان پربرکت امام هشتم داشته باشند، این فرصت را دریافت کنند. از این رو، بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی امید دارد با شعار "همه می توانند واقف رضوی باشند" و "وقف فرصتی است برای ماندگار شدن"؛ نهضت وقف رضوی را ایجاد و به مردم شریف ایران عرضه نماید.
یکی دیگر از اقدامات بسیار مهم و ارزشمندی که بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی در راستای تسهیل امر وقف انجام داده، توجه به نیت قلبی افرادی است که مایل به امر وقف می باشند اما وارثی ندارند تا پس از فوت آن ها عمل وقف را انجام دهد. این افراد هم می توانند به لطف امام خوبی ها سهمی در امر حسنه وقف داشته باشند. در این راستا، با استفتایی که از مقام معظم رهبری انجام شده، دیگر ضرورت ندارد فردی که نیت وقف دارد حتماً موقوفه را به آستان مقدس رضوی تحویل دهد. بر اساس این استفتا؛ مقام معظم رهبری اجازه دادند که واقف بتواند اموال خود را وقف نموده و تمامی فرایند وقف طی شود، اما مرحله تحویل و تحول انجام نشود؛ چرا که فرد واقف ممکن است تا زمانی که در قید حیات است به موقوفه خود نیاز داشته باشد. پس از آن که واقف بی وارث، تمامی فرایند وقف را انجام داد؛ به جای آن که موقوفه را به معاونت بهره برداری املاک و اراضی تحویل دهد، می تواند خود به عنوان متولی؛ این موقوفه را تحویل گرفته و تا زمانی که در قید حیات است، آن را در اختیار داشته باشد. به منظور آن که عمل وقف به خوبی انجام شود؛ فرد واقف مبلغ ناچیزی به عنوان اجاره بها پرداخت خواهد کرد تا شرایطی فراهم آید که اجرای نیت واقف محقق شود، حتی با پرداخت مبلغ ناچیزی به صورت سالیانه. با درایت مقام معظم رهبری و فتوایی که صادر فرمودند، این اتفاق موجب یک تحول عمیق و توسعه کمی در حوزه وقف شده است. چرا که بسیارند افرادی که بی وارث اند اما قلبشان پر می زند تا بتوانند اموال و دارایی های خود را وقف آستان پربرکت امام هشتم نمایند؛ اما از طرفی تا زمانی که در قید حیات هستند به این اموال نیاز دارند. به همین منظور، پس از دریافت این استفتای مقام معظم رهبری و پس از انجام مراحل مختلف وقف؛ تحویل موقوفه به آستان مقدس امام رضا (ع) به زمانی موکول خواهد شد که فرد واقف رخت از این دنیا بربندد.
از آن جایی که طی سال های اخیر، آستان قدس رضوی با استقبال بی سابقه واقفان روبرو بوده است؛ ذکر دو نکته خالی از لطف نیست: اول آن که در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد جامعه واقفان آستان قدس رضوی را بانوان تشکیل می دهند که این تعداد در گذشته بسیار کم و اندک بوده است. حضور گسترده بانوان خیراندیش در حوزه های مختلف وقف نشان از درک و درایت بالا و علاقه قلبی وافر بانوان سرزمین مان به آستان مقدس حضرت رضا و اقبال به حضور در پویش وقف رضوی دارد. از طرف دیگر، بخش اعظمی از واقفان آستان قدس رضوی ساکن و اهل مشهد هستند که این تعداد نیز نسبت به گذشته رشد بسیار خوبی داشته و از آن جایی که این افراد ساکن و اهل مشهد هستند، انجام فرایندهای پروژه وقف را آسان تر نموده و موجب می شود این افراد با اشتیاق بیشتری برای پیوستن به پویش وقف رضوی اقدام نمایند.
مردم به صداقت و امانت آستان قدس اعتماد کرده اند
خوشبختانه به دلیل تسهیل امر وقف از سوی آستان مقدس حضرت رضا (ع) در سال های اخیر در حوزه های مختلف وقف همچون وقف دارایی، مشارکتی و وکالتی؛ با اقبال بسیار خوبی از سوی مردمی مواجه شده که قلبشان با نام امام هشتم می تپد و حاضرند هر چه که دارند را در طبق اخلاص گذاشته و تقدیم آستان کبریایی این امام عزیز نمایند. این حجم از استقبال مردم غیور ایران از امر پسندیده وقف طی سال های اخیر بی سابقه است. از طرفی علت این استقبال از وقف را می توان ارتقاء کیفیت موقوفات در حوزه سلامت، علم و فناوری، عمران حرم و... از سوی بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی دانست. این اقبال روز افزون نشان دهنده اعتماد مردم به آستان مقدس حضرت رضا (ع) است. آن ها اعتماد دارند که آستان قدس؛ امین صادقی در حفاظت، حراست، عمران و آبادانی موقوفه های آن ها و استحصال درآمد و اجرای دقیق نیات واقفان است. این اعتمادسازی و اعتمادآفرینی در حوزه وقف، موجب گسترش استقبال مردم به وقف شده و تاکیدات تولیت فقید و شهید و تولیت فعلی در حوزه وقف در همه ابعاد وقفی و عملکردی که آستان قدس رضوی در این حوزه ها دارد؛ بر این اعتماد مردم به دستگاه حضرت رضا (ع) مهر تایید زده که نتیجه آن چیزی نیست جز توسعه کمی و کیفی وقف در این آستان پربرکت. کلیه زحمت کشان بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی به دنبال این هستند تا با رعایت و حفظ امانت در حوزه وقف، شاهد نهضت وقف رضوی بوده و بتوانند وقف بین المللی رضوی را نیز گسترش دهند؛ چرا که بسیاری از افراد خارج از کشور نیز مایل هستند با وقف اموال خود و تقدیم آن به آستان مقدس حضرت رضا (ع) در وقف رضوی مشارکت داشته باشند.
ورود حوزه وقف به عرصه های نوین
اما خدمات و برنامه های بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی به همین جا ختم نمی شود. این بخش در تلاش است تا دایره عرصه های وقف را با توجه به تغییر و تحولات عصر جدید، به روز نموده و فرصت های جدیدی برای امر حسنه وقف پیش روی واقفان قرار دهد. به همین منظور، با توجه به آینده پژوهی های متعددی که از سوی این بخش انجام شده؛ عرصه های جدیدی که احتمال دارد در آینده برای وقف به وجود بیاید با همراهی دانشگاه علوم رضوی و بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی در قالب پژوهش پایان نامه یا رساله از منظر فقه و حقوق مورد بررسی قرار می گیرند تا در صورت نبود مشکل یا ایراد شرعی در این عرصه ها نیز وقف انجام شود.
وقف خدمت یکی از این حوزه ها است که امکان انجام آن در دست بررسی است تا به واسطه آن، افراد بتوانند خدمات خود را وقف آستان قدس رضوی نمایند. بسیاری از افراد در حوزه های مختلفی چون مهندسی، پزشکی، استادی دانشگاه، پرستاری و... خدمات و توانمندی هایی دارند که می توانند تحت شرایطی، خدمت خود را وقف آستان کبریایی شمس الشموس نمایند. وقف بیمه عمر و وقف تسهیلات بانکی نیز از دیگر عرصه هایی است که به عنوان یک وقف جدید در دست بررسی قرار دارد تا در آینده اجرایی شود. وقف ارز دیجیتال، وقف متاورس، وقف NFT ها، وقف توکن ها و... همگی ابعاد جدیدی از وقف هستند که در دست پژوهش قرار دارند تا در صورت نبود مشکل و با استفتای مقام معظم رهبری در آینده ای نه چندان دور وارد حوزه وقف شده و نهضت وقف رضوی را توسعه دهند.
یکی دیگر از اقدامات بسیار مهم و ارزشمندی که از سوی بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی در حال اجرایی شدن است، وقف سرمایه یا وقف سهام است که این اقدام نیز طی استفتایی از مقام معظم رهبری در دستور کار قرار گرفته و از آن جایی که طبق بیانات رهبر معظم انقلاب، تشکیل صندوق وقف سرمایه در بورس مانعی ندارد، آستان قدس رضوی به عنوان یک نهاد پیشگام، مجوز اولین صندوق وقف سرمایه را از شورای فقهی بورس دریافت نموده و اکنون مراحل نهایی شدن این طرح در دست اقدام است تا پیش نویس اساسنامه و امیدنامه آن تکمیل شود. پس از پشت سر گذاشتن مراحل مورد نیاز این طرح، صندوق وقف سرمایه فعالیت خود را شروع خواهد کرد و بر وقف سهام و مدیریت سهام موقوفه در بورس تمرکز خواهد داشت. این اقدام با توجه به تغییر و تحولاتی که در عصر جدید ایجاد شده صورت گرفته چرا که بسیاری از مردم در حال حاضر بخش اعظمی از سرمایه خود را به سهام تبدیل کرده اند و شاید این افراد نیز بخواهند از طریق وقف سهام به عنوان واقف رضوی معرفی شوند. بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی برای آن که به واقفان سهام اطمینان خاطر بدهد که نیت آن ها به عنوان واقف، قطعاً اجرایی خواهد شد؛ در استفتای دیگری از مقام معظم رهبری به رفع یک دغدغه مهم پرداخته است؛ از آن جایی که سهام ثبات ارزشی ندارد، در این راستا چه باید کرد؟ به دلیل آن که وقف تحبیس العین است و اصل آن باید حفظ شود، حسب فرمایشات مقام معظم رهبری اگر واقف در وقف نامه اجازه تبدیل به احسن به متولی بدهد، طبق این دستور هرگاه متولی احساس کند که ارزش سهام در حال کاهش است یا سهام دیگری بهتر از سهام موجود می تواند جایگزین شود، این اختیار را خواهد داشت که بر اساس شرایط موجود تصمیم گیری نماید. همه اقداماتی که ذکر آن رفت، با این نیت در حال انجام و پیگیری هستند تا شرایطی فراهم شود که همه افرادی که در سرتاسر ایران مایل هستند به عنوان واقف رضوی خدمتی به آستان پربرکت امام هشتم داشته باشند، این فرصت را دریافت کنند. از این رو، بخش توسعه وقف و مشارکت های اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی امید دارد با شعار "همه می توانند واقف رضوی باشند" و "وقف فرصتی است برای ماندگار شدن"؛ نهضت وقف رضوی را ایجاد و به مردم شریف ایران عرضه نماید.