مؤسسه فرهنگی و بقاع متبرکه و اماکن مذهبی آستان قدس رضوی، تجلي گاه خدمت و رأفت به زائران امام مهربانی‌ها حضرت امام رضا (ع) است و همه ساله مطاف میلیون‌ها زائر و مهمان حضرت ثامن‌الحجج (ع) بوده و روح و جان عاشقان خسته را صفا می‌بخشد. آستان حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع) طبس، زیارتگاه شهید آیت الله مدرس(ره) کاشمر، بقعه خواجه ربیع مشهد مقدس، فرهنگسرای حضرت امام رضا (ع) سبزوار، کتابخانه حضرت امام رضا (ع) قاین و مساجد حضرت امام رضا (ع) احمدآباد، خواجه ربیع و مصلی مشهد از زیرمجموعه‌های این مؤسسه بوده ضمن اینکه خدمات فرهنگی در شهرستان سرخس و مناطق موقوفه‌دار جزو مأموریت‌های این مجموعه است. این مؤسسه در سال 1401 فعالیت‌های شاخصی را در جهت تحقق رویکردهای تحولی و اجرای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی انجام داده است که پنج رویکرد تحولی را دنبال کرده است.
از جمله این رویکردها، توسعه فعالیت‌های قرآنی و فرهنگی با محوریت کودکان و نوجوانان بوده است. برگزاری برنامه ابتکاری و قرآنی «مشکات» با حضور حدود 20 هزار دانش‌آموز در ماه مبارک رمضان، اجرای نهضت حفظ قرآن کریم با عنوان «گنجینه مشکات» با حضور حدود 1000 کودک و نوجوان، برپایی بیش از 100 ایستگاه کودکانه «عموی مهربان» ویژه کودکان و نوجوانان در مناسبت‌های مختلف فرهنگی، برگزاری مسابقه حفظ سوره مبارکه واقعه با حضور بیش از 500 کودک و نوجوان، برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه مربیان حفظ قرآن کریم با هدف تشکیل حلقه‌های مختلف کودکان و نوجوانان، ایجاد شعبه جدید مهدالرضا در روستای موقوفه جمز و افزایش 72 درصدی نونهالان نسبت به سال گذشته در حوزه فعالیت مؤسسه با هدف آموزش قرآن به روش قصه، بازی و سرگرمی، ایجاد و تجهیز اتاق کودک و نوجوان در فرهنگسرای حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع) و برپایی اجتماع بزرگ دهه هشتادی‌ها و دهه نودی‌ها در آستان حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع) طبس و زیارتگاه شهید آیت الله مدرس(ره) کاشمر شاخص‌ترین اقدامات سال 1401 بر پایه رویکرد تحولی توجه به مخاطب سنی کودک و نوجوان بوده است.
موفق در جلب مشارکت‌های مردمی
این مؤسسه در سال گذشته رویکرد تحولی دیگری را نیز مدنظر داشت که بتواند از طریق جلب مشارکت‌های مردمی، گسترش منابع پایدار و بهره‌وری موقوفات و نذورات، نیازهای اماکن مذهبی را تأمین کند که افزایش 197 درصدی نذورات مردمی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از جمله دستاوردهای این حوزه بوده است.
برگزاری پویش‌های نذر حسینی و نذر فاطمیه به منظور جلب مشارکت‌های مردمی و جذب نذورات و برگزاری مراسم به‌صورت مشارکتی با استفاده از ظرفیت نهادهای فرهنگی و تشکل‌های مردم نهاد دو فعالیت مؤثر مؤسسه فرهنگی و بقاع متبرکه آستان قدس رضوی در این زمینه بوده است.
هدایت علمی و عملی بقاع متبرکه، فرهنگسراها و مساجد
دیگر رویکرد تحولی مدنظر، هدایت علمی و عملی بقاع متبرکه، فرهنگسراها و مساجد به سمت قطب فرهنگی از طریق جریان‌سازی فرهنگی بوده است که در این راستا نیز اقدامات و فعالیت‌هایی انجام شده است.
برگزاری بیش از 55 برنامه محوری شهرستان و استان در بقاع متبرکه، فرهنگسراها و مساجد، استفاده از ظرفیت صدا و سیما جهت پوشش برنامه‌ها، میزبانی از مسابقات سراسری اوقاف و امور خیریه استان خراسان جنوبی و بنیاد شهید و امور ایثارگران استان خراسان جنوبی، فعالیت ستاد صبر با محوریت آستان حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع) و صلح و سازش 35 درصد پرونده‌های اختلاف خانوادگی، حقوقی و...، برگزاری وبینار تحلیلی بررسی اندیشه‌های سیاسی شهید آیت‌الله مدرس با حضور اساتید کشوری به زبان عربی و فارسی، ارائه خدمات فرهنگی و اجتماعی در حوزه ستاد مؤسسه و شهرستان‌های طبس، کاشمر، سبزوار، قاین سرخس و مناطق موقوفه‌دار، اقدامات شاخص در این حوزه بوده که طی سال 1401 محقق شده است.
استفاده از ظرفیت تشکل‌های مردمی
در کنار رویکردهای قبل، باید به استفاده از ظرفیت تشکل‌های مردمی جهت مشارکت در پروژه‌های فرهنگی و اجتماعی نیز به عنوان یک رویکرد مهم دیگر در این مؤسسه اشاره کرد. برگزاری رویداد بزرگ نوروزی «ایستگاه بهار زندگی» با مدیریت مؤسسه فرهنگی و بقاع متبرکه آستان قدس از شاخص‌ترین فعالیت‌های این حوزه بود که در راستای گسترش الگوی حضرت امام رضا (ع) برای مدیریت زندگی مؤمنانه یا حیات طیبه در ۴ حوزه کلی مدیریت فرهنگی، مدیریت معنوی، مدیریت اجتماعی و مدیریت اقتصادی در ایام تعطیلات نوروز 1401 و در گذرگاه مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی در جوار حرم مطهر رضوی برگزار شد.
تشکیل و اعزام گروه‌های جهادی به مناطق محروم
این مؤسسه همچنین با تشکیل و ساماندهی گروه جهادی میقات‌الرضا و اعزام به مناطق محروم و موقوفه‌دار، خدمات فرهنگی، اجتماعی، پزشکی، مشاوره‌ای، تأسیساتی و ساختمانی را به ساکنان این مناطق ارائه کرده است. همچنین برپایی موکب حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع) در شهر کاظمین و ارائه خدمات به زائران در ایام اربعین حسینی و برپایی موکب حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در ایستگاه پلیس راه طبس ـ یزد در ایام پایانی ماه صفر طرح دیگر اجرا شده در سال 1401 بوده است.
کیفیت‌بخشی به خدمات و فعالیت‌های رفاهی و اجتماعی
مؤسسه فرهنگی و بقاع متبرکه آستان قدس رضوی، یک رویکرد مهم دیگر را نیز در فعالیت‌های خود دنبال کرده و آن، کیفیت‌بخشی به خدمات و فعالیت‌های رفاهی و اجتماعی ویژه زائران و مجاوران بوده است. در این زمینه باید به سه اقدام مهم صورت گرفته در سال 1401 اشاره کرد که اقدام نخست، تشکیل ستاد تسهیلات و خدمات جهت رفاه حال بیشتر زائران و مسافران بوده است. همچنین استفاده از ظرفیت نهادهای خدمت‌رسان جهت ارائه خدمات مطلوب به زائران و مسافران و بهسازی و نوسازی اماکن اقامتی و تأمین اقلام مورد نیاز زائران و مسافران، دو اقدام دیگری بوده که با هدف کیفیت‌بخشی خدمت انجام شده است.