هر سال همزمان با شروع دهه کرامت، آستان قدس رضوی برای عمل به وظایف خود و تبلیغ مستقیم و غیر مستقیم امور دینی، برنامه‌های متعددی را در مشهد مقدس، استان خراسان رضوی، سراسر ایران اسلامی و حتی در دیگر کشورهای جهان برگزار می‌کند. بخش قابل توجهی از این برنامه‌ها در صحن و سرای منور رضوی و با برنامه‌ریزی مدیر عالی حرم مطهر اجرایی می‌شود که در سال 1401 نیز استمرار داشت. آستان قدس رضوی برای برنامه‌های دهه کرامت سال 1401 شعار محوری «همه خادم‌الرضاییم؛ خدمت کریمانه، جهاد عالمانه» انتخاب کرده بود و بر این اساس، تمامی برنامه‌های دهه کرامت با هدف تحقق این شعار و مهم‌تر از آن، اجرایی شدن سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی بود.
مدیریت عالی حرم مطهر رضوی در سال جاری در انطباق برنامه‌های فرهنگی، تبلیغی و رفاهی دهه کرامت با این سیاست‌های کلان، همزمان با فرا رسیدن ایام ولادت حضرت معصومه و امام رضا (ع) به برگزاری 73 برنامه در 10 قالب متنوع ویژۀ این دو مناسبت باشکوه اقدام کرد. برگزاری 31 برنامه در قالب مراسم، پنج برنامه گل‌آرایی حرم مطهر، یک برنامه نورآرایی، نورافشانی و چراغانی، 6 برنامه فضاآرایی و تزئینات محیطی و مواجهه منابع انسانی و 12 برنامه هم در قالب اطعام، اکرام و پذیرایی زائران بود که در دهه کرامت 1401 اجرایی شد. همچنین این مدیریت همزمان با سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س) و امام هشتم (ع)، 4 برنامه را در قالب هنر دینی، شعر و نمایش، یک برنامه را در قالب برگزاری مسابقه، 11 برنامه را در تکریم زائران، یک برنامه افتتاح پروژه و بهره‌برداری و یک برنامه را هم در قالب اهدای محصولات فرهنگی برگزار کرد؛ برنامه‌هایی که با اجرای صحیح و اصولی آن تا امروز موفقیت‌های چشمگیری در رسیدن به اهداف تعریف‌شده داشته و با رضایت‌مندی تعداد زیادی از زائران و مجاوران حریم رضوی همراه بوده است.
12 برنامه برای معرفت‌افزایی زائران
اصل 9 سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی به «ارتقا و اثربخشی فرآیند زیارت و معرفت‌افزایی زائران» اشاره دارد که مصادیقی برای آن تعیین و برنامه‌هایی منطبق با آن اجرایی شده است، از جمله:
- 10 برنامه منطبق با مصداق «تمرکز بر فعاليت‌های مذهبی و ارتقای مراسم و مناسک ذاتي و برنامه‌هاي حضوري حرم مطهر رضوي، به‌منظور ارتقاي کيفيت زيارت و معرفت‌افزايي ديني زائران»
- یک برنامه منطبق با مصداق «پيگيری مستمر مفاد اعتقادي و معرفتي منشور حقوق زائر»
- یک برنامه منطبق با مصداق «بهره‌گيري از ظرفيت رسانه‌ها و فضاي مجازي براي فراهم‌آوردن امکان زيارت از راه دور و دسترسي علاقه‌مندان به برنامه‌هاي جاري حرم مطهر در چارچوب سياست‌هاي رسانه‌اي آستان قدس رضوي»
26 برنامه برای ترویج معارف مکتبی و ارتقای خدمات
همچنین با توجه به اصل 10 سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی که به «ترويج علوم و معارف قرآن و عترت به‌ويژه آموزه‌ها و سبک زندگی رضوي براي زائران، همگام با فرهنگ‌سازی بيانيه گام دوم انقلاب اسلامي» تصریح دارد، برنامه‌هایی منطبق با مصادیق این سیاست در دهه کرامت 1401 اجرایی شد که عبارتند از:
- 16 برنامه منطبق با مصداق «متناسب‌سازي برنامه‌ها با نيازهاي اقشار مختلف فکري و گروه‌هاي متنوع زائران از حيث سن، جنسيت، زبان، قومیت و ملیت و...»
- 6 برنامه منطبق با مصداق «بهره‌گيري از هنر ديني و قالب‌هاي نوآورانه تبليغي و ترويجی»
- یک برنامه منطبق با «بازخواني نوآورانه مناسک، سنت‌ها و آيين‌هاي حرم مطهر رضوي ضمن حفظ اصالت آن‌ها (تعادل سنت و نوآوری)، با هدف افزايش شناخت، حضور و مشارکت مردم»
- دوبرنامه منطبق با «واگذاري نظاممند فعاليت‌هاي جانبي (غيرذاتي) مذهبي و فرهنگي حرم مطهر به تشکل‌ها و نهادهاي تخصصي»
- یک برنامه منطبق با «اولويت رويکرد عمومي‌سازي انس، فهم، تدبّر و عمل به قرآن در فعاليت‌هاي قرآني حرم مطهر رضوي»
- 12 برنامه منطبق با مصداق «فراهم‌سازي شرايط مطلوب زيارت ازطريق اولويت‌بخشي به نيازهاي ضروري زائر در ارائه خدمات و تسهيلات حرم مطهر رضوي ازجمله پارکينگ، اطعام، فضاهاي زيارتي، مسيرهاي تردد، راهنمايي زوار و...»
- 12 برنامه منطبق با مصداق «ارتقاي آرامش، آراستگي، نظم و افزايش کيفيت خدمات در حرم مطهر رضوي متناسب با انتظارات زائران و شأن آستان قدس رضوي در عين حفظ کميّت قابل قبول به دور از تجمل‌گرايي و اسراف»
- 2 برنامه منطبق با مصداق «ارائه نظاممند، هدفمند و عادلانه کليه خدمات و محصولات اهدايي به زائران، به‌ويژه غذاي مهمانسراي حضرت»
9 برنامه منطبق برای مردمی کردن فعالیت‌های آستان
علاوه بر اینها، برنامه‌های زیر در ارتباط با اصل 13 سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی مبنی بر «بهره‌گیری از ظرفیت‌های درونی و بیرونی آستان قدس رضوی در فعالیت‌های حرم مطهر رضوی» اجرا شده است:
- 7 برنامه منطبق با مصداق «بهره‌گیری از خدمت خادمیاران و مردمي‌سازي نظاممند و تدريجي فعاليت‌هاي دارای قابلیت واسپاری حرم مطهر رضوي با ايجاد فرصت‌ها و اشکال خدمتي جديد»
- 2 برنامه منطبق با مصداق «جذب مشارکت‌ها و کمک‌هاي مردمي به‌منظور تأمين منابع برگزاري مراسم، رخدادها و مناسک حرممطهر رضوي با هماهنگي حوزه متولي»
تأکید بر نشاط آفرینی در برنامه‌ها
بی‌گمان اجرای هر برنامه‌ای به نقشه راهی هدفمند نیاز دارد، به‌ویژه اگر جامعه مخاطب آن چندین میلیون نفر در داخل و خارج یک کشور باشند. آستان قدس رضوی نیز با توجه کامل به اهمیت و اثرگذاری جشن‌های دهه کرامت، برنامه‌های خود را متناسب با این هدف و با انتخاب مخاطبان خود از میان گروه‌های سنی مختلف و نیز دارندگان ملیت‌ها و زبان‌های مختلف اجرایی کرد. ویژه‌برنامه «دختران خورشید» با حضور دختران 13 تا 18 ساله، جشن قرآنی دختران نوجوان از 14 ملیت مختلف، گردهمایی ابناءالرضا با حضور خادمیاران نوجوان، جشن «شکوفه‌های رضوی» با حضور 400 نونهال قرآنی، اجرای 20 نوبت نمایش آیینی «زائر بارانی» در تالار قدس، جشن رنگ‌آمیزی گروهی کودکان در صحن کوثر، ویژه‌برنامه کبوترانه با حضور متوسط هر شب 1500 مخاطب، برگزاری مسابقه «به وقت هشت» به 6 زبان زنده، برپایی شب شعر «بشائر المیلاد» با حضور شعرای بین‌المللی و همچنین شب شعر رضوی «شوق تشرف» با حضور شاعران آیینی از جمله برنامه‌های دهه کرامت با این رویکرد بوده است.
در دهه کرامت، خادمان آستان مقدس رضوی با فضاآرایی ویژه و اتخاذ تمهیدات لازم، حرم مطهر رضوی را آماده پذیرایی از دلدادگان امام هشتم کردند. در این راستا حرم مطهر رضوی با 467 هزار شاخه گل، 52 هزار متر مربع ریسه و 1650 متر مربع کتیبه به صورت ویژه فضاآرایی شد.
توجه به زائران و مجاوران نیازمند، که هم جزو مطالبات رهبر معظم انقلاب در حکم انتصاب تولیت آستان قدس رضوی بوده و هم در سیاست‌های کلان و تأکیدات تولیت آستان مورد توجه قرار دارد، بخشی از برنامه‌های دهه کرامت اخیر بود. به این منظور، اسکان زائران در حرم مطهر رضوی، زائرسرا و زائرشهر رضوی و موقوفه آصف (139 نفر در زائرسرا و زائرشهر رضوی، 20 هزار و 78 نفر در حرم مطهر و 34 نفر در موقوفه آصف) انجام شد. همچنین اعزام 443 نفر از زائران ابن السبيل، اهدای البسه به 15 زائر نیازمند و اجرای برنامه زيارتي «يا معين الضعفاء» با شرکت 800 نفر، برخی از خدمات خادمان حضرت رضا (ع) به این گروه از زائران بزرگوار بود. یکی دیگر از برنامه‌های ویژه دهه کرامت، آزادسازی زندانیان جرایم غیرعمد با همت خادمان و خیّران بود که در سال جاری و با اجرای برنامه «یا ضامن آهو» 793 نفر از زندانیان جرایم مالی از زندان آزاد شدند و به آغوش خانواده بازگشتند.
توجه به ایتام، ناشنوایان و نابینایان
برخی از برنامه‌های دهه کرامت نیز مخاطبان خاص داشت تا همه دوستداران اهل بیت (ع)، از این توفیق محروم نباشند. با این رویکرد ویژه‌برنامه «بانوی پیشتاز» در روز میلاد حضرت معصومه (س) برای دختران ناشنوا برگزار شد و حدود 800 نفر از نابینایان و ناشنوایان نیز میزبان جشن «همسایه آفتاب» شدند. در روز میلاد امام رضا (ع) نیز جشن ویژه‌ای برگزار شد که مخاطبان آن 900 کودک از ایتام حاشیه شهر مشهد مقدس بودند. همچنین در این ایام، با اجرای طرح «معین الضعفاء» جمعی از سالمندان و توان‌یابان نیز زائر حرم امام هشتم شدند.
پذیرایی ویژه از زائران
در دهه کرامت، پذیرایی از زائران و مجاوران و رساندن بسته‌های متبرک رضوی به دست آن‌ها خدمتی بود که انجامش لذت خاصی داشت. در دهه کرامت امسال، 33 هزار بسته صبحانه و 153 هزار پرس ناهار و شام بین زائران حضرت توزیع شد. همچنین پذیرایی از 2 میلیون و 350 هزار زائر در چایخانه‌های حضرت از جمله اقدامات این حوزه بود.
همچنین در این ایام 371 هزار پرس غذا، 150 هزار چای و شربت و 94 هزار قرص نان در مواکب حریم حرم مطهر رضوی میان زائران دهه کرامت توزیع شد.
از نشست‌های فرهنگی تا ارتباط مجازی زائران با حرم
در کنار این برنامه‌ها، آستان قدس رضوی سایر برنامه‌های معمول خود را برای میزبانی شایسته از زائران در دستور کار داشت و البته برخی برنامه‌های ابداعی دیگر را هم اجرایی کرد که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: گل‌آرایی ویژه حرم مطهر، سلسله جشن‌های دهه کرامت در صحن پیامبر اعظم (ص)، گلباران حرم مطهر، جشن باشکوه شب میلاد حضرت رضا (ع)، سلسله نشست‌های «آینه نجابت» با موضوع حجاب، نشست تخصصی و پرسمان دینی در مدرسه پریزاد با همکاری دفتر نشر آثار رهبر معظم انقلاب، میزبانی از افغانستانی‌های مقیم مشهد، ویژه‌برنامه‌های زائران عرب‌زبان در صحن غدیر، اهدای متبرکات به زائران به تعداد 10 هزار عدد.